کشیدگی و پارگی رباط صلیبی زانو (ACL,PCL): علائم و درمان آن با فیزیوتراپی

دو رباط از چهار رباط که استخوان ران (استخوان فمور) را به استخوان پا (تیبیا) متصل کرده و به تثبیت رباط‌های زانوی شما کمک می‌کنند رباط صلیبی خلفی (PCL) و رباط صلیبی قدامی (ACL) نام دارند. هر دو رباط صلیبی در وسط زانو به صورت صلیبی و در عین حال که دو استخوان ران را به هم متصل می‌کنند، از روی یکدیگر عبور می‌کنند. اگر چه رباط صلیبی خلفی بزرگ‌تر و قوی‌تر از رباط صلیبی قدامی است، اما گاهی اوقات می‌تواند پاره شود. ضایعاتی که رباط‌ صلیبی زانو را پاره می‌کنند، اغلب به برخی از رباط‌ها یا غضروف‌های دیگر در زانو نیز آسیب می‌رسانند. در برخی موارد، رباط می‌تواند موجب شکستن یک قطعه از استخوان زیرین نیز گردد.

آسیب رباط‌ های صلیبی زانو

رباط‌های صلیبی زانو بیشتر در طول ورزش‌هایی که شامل توقف‌های ناگهانی و تغییر جهت هستند مانند بسکتبال، فوتبال، تنیس و والیبال آسیب می‌بینند و دچار پارگی می‌شوند. انواع آسیب دیدگی رباط‌های صلیبی زانو عبارتند از:

• کشیدگی و پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL) یکی از رایج‌ترین نوع آسیب به رباط‌های زانو است. این رباط استخوان ران را به شینبون متصل می‌کند.
• کشیدگی و پارگی رباط صلیبی خلفی (PCL) اغلب کمتر از آسیب به قسمت ضعیف‌تر زانو یعنی رباط صلیبی قدامی (ACL) اتفاق می‌افتد. (آسیب به این رباط به جز در حوادث اتومبیل اغلب به ندرت رخ می‌دهد).

علل

رباط صلیبی می‌تواند در صورت وارد آمدن ضربه‌ی شدید به زانو یا افتادن به صورتی که زانو خم شده باشد، آسیب ببیند:

• در حین تصادف ماشین، زانو به داشبورد برخورد کند.
• افتادن روی زمین در حالی که زانو خمیده است.

علائم

نشانه‌ها و علائم آسیب‌های رباط‌ صلیبی زانو می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد: درد خفیف تا متوسط در زانو ممکن است سبب لنگش ملایم یا مشکل در راه رفتن شود.
• تورم: تورم زانو به سرعت در عرض چند ساعت پس از وارد شدن آسیب به زانو اتفاق می‌افتد.
• بی ثباتی: ممکن است احساس کنید که زانوی شما از بدن جدا شده است.
• صدای پاپ یا ضربه محکم و ناگهانی در طول آسیب
• احساس جدا شدن در مفصل
• اختلال در راه رفتن و یا تحمل وزن روی زانو

درجات آسیب

آسیب به رباط صلیبی زانو می‌تواند پارگی و کشیدگی خفیف تا شدید ایجاد کند. متخصصین آسیب‌های رباط صلیبی را به صورت زیر درجه بندی می‌کنند:

• درجه ۱: رباط صلیبی دارای پارگی جزئی است.
• درجه ۲: رباط تا حدی پاره شده است و در مقایسه با نوع اول شل‌تر است.
• درجه ۳: رباط کاملاً پاره شده و زانو بی‌ثبات است.
• درجه ۴: رباط صلیبی همراه با رباط دیگری در زانو آسیب دیده است.

تشخیص پارگی رباط صلیبی

در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است روی زانوی شما فشاری وارد کند تا از میزان آسیب، پارگی یا وجود مایع در مفصل و خونریزی باخبر شود. او ممکن است زانو، پا یا قسمت‌های پایینی پا را در جهت‌های مختلف حرکت دهد و از شما بخواهد که بایستید و راه بروید. پزشک شما با استفاده از این معاینات پای آسیب دیده را با پای سالم مقایسه می‌کند تا از وجود هر گونه جابجایی در زانو یا حرکات غیرعادی در ران یا زانو اطلاع یابد. در برخی موارد، پزشک ممکن است یک یا چند تست تصویربرداری زیر را پیشنهاد کند:

• اشعه ایکس
• اسکن ام آر آی
• آرتروسکوپی

درمان

چه کارهایی را می‌توانید برای بهبود انجام دهید؟

• استراحت دادن به زانو: اگر درد زیادی دارید، از وارد کردن فشار و وزن زیاد به زانوی خود اجتناب کنید. ممکن است مجبور باشید برای مدتی از عصا استفاده کنید.
• گذاشتن یخ روی زانو جهت کاهش درد و تورم: هر ۳ تا ۴ ساعت یک بار به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه این کار را انجام دهید. به مدت دو تا سه روز عمل گذاشتن یخ را انجام دهید تا تورم از بین برود.
• از کمپرس برای زانوی خود استفاده کنید: برای کنترل تورم یک باند الاستیک، تسمه یا باند پارچه‌ای را روی زانو قرار دهید و آن را ببندید.
• زانو را بالاتر از سطح بدن قرار دهید: وقتی نشسته‌اید یا دراز کشیده‌اید، زانویتان را بر روی یک بالش قرار دهید.

بریس زانو

برای تثبیت زانو و جلوگیری از وارد آمدن آسیب بیشتر می‌توانید از بریس زانو استفاده کنید. با توجه به میزان آسیبی که به رباط زانوی شما وارد شده است، ممکن است پزشک به شما توصیه کند تا از بریس مخصوص زانو برای محافظت از رباط آسیب دیده استفاده کنید تا زمانی که رباط بهبود یابد. بریس‌های زانو معمولاً دارای یک مکانیزم لولایی هستند که به زانو اجازه می‌دهد تا حدی خم شود و در عین حال میزان حرکت مفصل را گسترش می‌دهد.

دارو

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) و داروهای ضد درد مانند آسپرین یا ایبوپروفن به کاهش درد و تورم کمک می‌کنند. تزریق استروئیدها به ناحیه آسیب دیده زانو برای کاهش التهاب پس از آسیب نیز می‌تواند انجام شود.

فیزیوتراپی

همزمان با کاهش تورم، یک برنامه توانبخشی دقیق و فیزیوتراپی شروع می‌شود. تمرینات ورزشی مخصوص به بهبود عملکرد زانوی شما کمک می‌کند و موجب تقویت عضلات پا می‌شوند. شواهد نشان می‌دهند که تقویت عضلات در قسمت جلوی ران (عضلات چهارسر ران) عامل کلیدی در ایجاد یک بهبود موفقیت آمیز است.

شاک‌ویو تراپی

شاک ویو تراپی روی یک منبع انرژی بسیار زیاد و با قدرت صوتی قوی (صدا) در ناحیه رباط زانو متمرکز می‌شود. شاک‌ویو منجر به افزایش گردش خون در ناحیه رباط زانو می‌شود و در نتیجه، منطقه رباط زانو سریع‌تر بهبود می‌یابد. علاوه بر این، اثر ضد درد (تسکسن درد) به وضوح پس از شاک‌ویوتراپی (معمولاً کمتر از یک هفته) مشخص شده است.

لیزر درمانی سرد

لیزر درمانی سرد از نورهای قرمز و مادون قرمز برای تسکین درد، سرعت بخشیدن به روند بهبودی و کاهش التهاب رباط‌های صلیبی در مفصل زانو استفاده می‌کند. فوتون‌های لیزر به عمق بافت‌های زانو نفوذ می‌کنند، توسط رباط‌ها جذب می‌گردند و باعث تحریک روند بهبود و ترمیم بافت رباط زانو، افزایش قدرت آنها، کاهش درد زانو، تورم و التهاب می‌شود.

میکروواس تراپی (Micro-Vas)

میکرو واس درمانی (Micro-Vas) با القاء ایجاد بلاک کننده‌های عصبی باعث کاهش انتقال سیگنال‌های درد و تحریک ترشح اندورفین می‌شود. فرم الکتریکی امواج ارسالی توسط دستگاه میکرو واس با مویرگ‌زایی و افزایش خون رسانی و در نتیجه اکسیژن رسانی به بافت‌ها و رباط‌های آسیب دیده مفصل زانو، باعث تحریک‌ترمیم بافت رباط کشیده شده یا پاره شده مفصل زانو می‌شود.

ماساژ درمانی

روش‌های ماساژ درمانی که برای درمان رباط صلیبی آسیب دیده استفاده می‌شوند، توانایی کاهش تورم، افزایش گردش خون و تحرک مفصل و کاهش درد زانو را دارند. ماساژ پالپیتیشن به شل شدن تاندون‌ها و رباط‌های آسیب دیده‌ای که در زمان پارگی و کشیدگی رباط‌ های صلیبی خلفی و قدامی بیش از حد کار کرده‌اند کمک می‌کند و احتباس مایع در ناحیه زانو را کاهش می‌دهد. ماساژ کراس-فیکشن روی استخوان کشکک زانو باعث ایجاد اصطکاک ملایم روی رباط‌ های قدامی زانو می‌شود.

تحریک الکتریکی اعصاب (TENS)

تحریک الکتریکی عصب (TENS) می‌تواند در فرکانس‌های بالا یا پایین استفاده شود و با تحریک اعصاب موجب تسکین درد می‌شود. درمان به ویژه روی سیستم عصبی مرکزی متمرکز است، بنابراین کمتر روی منطقه آسیب دیده عمل می‌کند.

درمان اولتراسوند

در درمان اولتراسوند از امواج صوتی برای درمان صدمات مانند آسیب‌های رباط صلیبی زانو استفاده می‌شود. امواج اولتراسوند موجب لرزش بافت‌ها و رباط‌های اطراف، به ویژه رباط‌هایی که حاوی کلاژن هستند، می‌گردد. این افزایش ارتعاش منجر به تولید گرما در درون بافت می‌شود و می‌تواند باعث افزایش انعطاف پذیری رباط‌ها و تاندون‌های زانو شود.

طب سوزنی

طب سوزنی دارای اثرات تحریک اندورفین و ضد التهابی است و باعث کاهش درد زانو و افزایش طیف حرکت و عملکرد زانو می‌شود. طب سوزنی الکتریکی می‌تواند رشد مجدد غضروف را تسریع کند، اما مکانیسم‌هایی که در انجام این کار دخیلند هنوز به طور کامل درک نشده‌اند.

تمرینات ورزشی برای کشیدگی و پارگی رباط‌های صلیبی زانو

شما می‌توانید این تمرینات را زمانی انجام دهید که تورم در زانوی شما کاهش یافته باشد و شما قادر باشد که روی هر دو پا با وزن یکسان باقی بمانید. در صورت توصیه پزشک تمرینات کششی و تقویتی را انجام دهید. هرگز در انجام تمرینات کششی در حدی که به زانوی شما آسیب بیشتری بزند، افراط نکنید.

• اسلاید پاشنه

• ست کوآد

• کشش غیرفعال زانو

• بلند کردن پا به صورت مستقیم

• وال اسکوات با استفاده از توپ

• تمرینات تعادل و رسیدن

• پایداری زانو

• کشش مقاومت نهایی زانو