Hits: 0
اسپوندیلولیستزی به وضعیتی گفته می‌شود که در آن یکی از مهره‌های ستون فقرات بر روی مهره‌ی پایینی خود سر می‌خورد و از جای خود خارج می‌شود. در صورتی که این مهره بیش از اندازه لغزش داشته و جابه‌جا شود، می‌تواند بر روی شاخه‌های عصبی فشار وارد کرده و موجب بروز درد شود. معمولاً مهره‌های قسمت پایینی ستون فقرات دچار سرخوردگی می‌شوند. کلمه‌ی اسپوندیلولیستزی یک واژه‌ی یونانی است که از ترکیب کلمات اسپوندیلوز به معنای ستون فقرات یا مهره‌ها و لیستزیس به معنای لغزش یا سر خوردن تشکیل شده است. روش درمان سرخوردگی مهره‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله سن، وضعیت عمومی سلامتی بیمار، میزان سرخوردگی مهره کمر و شدت علائم بیمار. روش‌های درمانی به‌کاررفته، اغلب غیرجراحی هستند و شامل استراحت، دارودرمانی، ورزش و فیزیوتراپی می‌شوند.
کلینیک فیزیوتراپی پیشرفته دکتر سعادتی تکنیک‌های گوناگون فیزیوتراپی مانند کایروپراکتیک، درمان دستی، ماساژتراپی، الکتروتراپی TENS، لیزر تراپی، اولتراسوند تراپی و مگنت تراپی را برای درمان مؤثر، کاهش درد و ترمیم بافت‌های اطراف دیسک و بهبود عملکرد حرکتی و کیفیت زندگی در افرادی که دچار عارضه سرخوردگی مهره شده‌اند را ارائه میدهد. جهت اطلاعات بیشتر، مشاوره با متخصصین ما یا رزرو نوبت می‌توانید جهت دریافت اطلاعات بیشتر، مشاوره با متخصصین ما یا رزرو نوبت مشاوره می‌توانید با شماره‌های 02126722003 و 02126722004 تماس حاصل فرمایید.
انواع سرخوردگی مهره و علل آن
سرخوردگی مهره کمر دارای انواع مختلف و علل گوناگونی است که شایع‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
سرخوردگی مهره‌ی مادرزادی
منظور از مادرزادی این است که سرخوردگی مهره از بدو تولد وجود دارد و نتیجه‌ی شکل‌گیری غیرطبیعی استخوان‌ها است. در این مورد، قرارگیری مهره‌ها در حالتی غیرطبیعی موجب می‌شود که بیشتر در معرض خطر سرخوردگی و لغزش بر روی یکدیگر باشند.
سرخوردگی مهره‌ایستمیک
این نوع از سرخوردگی مهره بر اثر ابتلا به اسپوندیلولیزیس ایجاد می‌شود. در این بیماری، شکستگی‌های فشاری کوچکی در ستون مهره‌ها رخ میدهد که این شکستگی‌ها موجب ضعیف شدن استخوان‌ها می‌شود، تا حدی که جابه‌جا شده و به یک سمت سر می‌خورند.
سرخوردگی مهره‌ی فرسایشی
این نوع از سرخوردگی مهره شایع است. با بالا رفتن سن، دیسک‌های بین مهره‌ای رطوبت خود را از دست می‌دهند و حالت ارتجاعی و تحمل فشار آن‌ها کمتر می‌شود و در نتیجه نمی‌توانند حرکات مختلف ستون فقرات را به‌خوبی پشتیبانی و آن‌ها را تحمل کنند.
سایر علل سرخوردگی مهره کمر که کمتر شایع هستند عبارت‌اند از:
- سرخوردگی مهره تروماتیک: وارد شدن آسیب فیزیکی موجب شکستگی و جابه جایی و سرخوردن استخوان‌ها می‌شود.
- سرخوردگی مهره پاتولوژیک: ستون فقرات بر اثر ابتلا به بیماری مانند پوکی استخوان، عفونت یا تومو ضعیف می‌شود.
- سرخوردگی مهره پس از جراحی: سرخوردن مهره یا شدید شدن میزان لغزش آن پس از انجام جراحی ستون فقرات
عوامل خطر
سرخوردگی مهره، شایع‌ترین علت درد کمر در نوجوانان است. علائم سرخوردگی مهره معمولاً در سن رشد صفحات استخوانی در نوجوانی رخ میدهد. سرخوردگی مهره‌ی فرسایشی اغلب در سنین بعد از 40 سال رخ میدهد.
علائم
علائم سر خوردن مهره‌ها عبارت‌اند از:
- درد و گزگز پاها اغلب در یک سمت از بدن
- دردی تیر کشنده در ستون فقرات که تا دست‌ها یا تا پاها منتشر می‌شود.
- دردی که در شب‌ها یا در هنگام انجام حرکات خاص، تشدید می‌شود.
- دردی که پس از ایستادن یا نشستن تشدید می‌شود.
- ضعف عضلانی با علت نامشخص
- مور‌مور، سوزن‌سوزن شدن، درد یا سوزش در ناحیه مورد نظر
نوع درد ناشی از سرخوردگی مهره در هر یک از بیماران متفاوت است. اگر درد شما منجر به بی‌حسی یا گزگز در دست پا شده است به طوری که توانایی کنترل عضلات شما را تحت تاثیر قرار داده است، لازم است حتما به پزشک مراجعه کنید.
درجه‌های سرخوردگی مهره کمر
عکسبرداری رادیولوژی از ستون فقرات میزان سرخوردگی مهره را تعیین می‌کند. درجه‌ی سرخوردگی مهره از I تا IV دسته‌بندی می‌شود:
- درجه 1: 1 تا 25 درصد سرخوردگی مهر
- درجه 2: 26 تا 50 درصد سرخوردگی مهره
- درجه 3: 51 تا 75 درصد سرخوردگی مهره
- درجه 4: 76 تا 100 درصد سرخوردگی مهره
به طور کلی سرخوردگی‌های درجه‌ی 1و 2 برای درمان نیازی به جراحی ندارند و با روش‌های غیرجراحی درمان می‌شوند. سرخوردگی‌های درجه 3 و 4 در صورت ماندگاری و دردناک بودن ممکن است به جراحی نیاز پیدا کنند.
عوارض
درد مداوم ناشی از سرخوردگی مهره می‌تواند منجر به کاهش حرکت‌پذیری بیمار و عدم فعالیت او شود. عدم تحرک و فعالیت نیز به‌نوبه‌ی خود موجب افزایش وزن، کاهش تراکم استخوانی، تحلیل رفتن عضلات و کاهش انعطاف‌پذیری بدن می‌شود. همچنین در صورتی که مهره سرخورده بر روی عصب فشار وارد کرده باشد، احتمال بروز آسیب عصبی مداوم وجود دارد.
تشخیص
عکس‌های رادیوگرافی با اشعه‌ی ایکس از ستون فقرات می‌توانند وجود سرخوردگی مهره را نشان بدهند. برای بررسی استخوان‌ها و عصب‌های درگیر نیاز به دیدن تصاویری با جزئیات بیشتر است که در این صورت اسکن ام آر آی یا سی تی باید تهیه شود.
درمان
استراحت
پزشک به شما توصیه می‌کند که از انجام دادن کارهایی که موجب تشدید وضعیت سرخوردگی مهره می‌شود خودداری کنید و در حین انجام کارهای خود نیز مرتباً وقفه‌هایی برای استراحت کردن ایجاد کنید. برای قوی نگه داشتن عضلات کمر و پشتیبانی بیشتر از ستون فقرات لازم است که شما فعالیت داشته باشید و بنابراین، استراحت‌های طولانی در تخت برای درمان سرخوردگی مهره‌ها توصیه نمی‌شود.
کمپرس سرد و گرم
قرار دادن کمپرس سرد و گرم و تغییر مداوم بین کمپرس سرد و کمپرس گرم، روشی آسان برای تسکین در ناشی از سرخوردگی و جابجایی مهره، در خانه است. قرار دادن کمپرس سرد به افزایش جریان خون و شل شدن عضلات گرفته کمک می‌کند، در حالی که کمپرس سرد موجب کاهش تورم و درد می‌شود.
دارودرمانی
بیمار باید تا زمانی که درد او تسکین پیدا کند، از انجام ورزش و فعالیت‌های پرفشار کناره‌گیری کند. برای کاهش درد و التهاب ممکن است داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی تجویز شوند. در صورتی که داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی برای تسکین درد مؤثر نباشند، پزشک داروهای مسکن قوی‌تری را تجویز می‌کند.
تزریق استروئید
در صورتی که داروهای مسکن خوراکی درد شما را کاهش ندهند، مکن است پزشک تزریق داروی استروئیدی در محلی که منشاء درد در گردن یا کمر بوده است را تجویز کند.
بریس یا کمربند طبی
برای ثابت و پایدار کردن کمر و کاهش درد ممکن است از بریس با کمربند طبی استفاده شود. همراه استفاده از بریس، یک برنامه‌ی ورزشی یا فیزیوتراپی ویژه برای بیمار تدوین می‌شود تا فرد دامنه حرکات بدون درد خود را افزایش دهد و همچنین قدرت عضلانی و انعطاف‌پذیری خود را بالا ببرد. همراه با این درمان‌ها، عکسبرداری‌های رادیوگرافی به طور دوره‌ای انجام می‌شوند تا روند جابجایی مهره تحت نظارت باشد.
فیزیوتراپی
اصلی‌ترین بخش از درمان‌های فیزیوتراپی، انجام تمریناتی برای ثبات ستون فقرات است. این تمرینات عضلات کمر و شکم را تقویت می‌کنند و حرکت استخوان‌های ستون فقرات را به حداقل می‌رسانند. به طور کلی برای رسیدن به نتایج درمانی مؤثر به حداقل 12 هفته درمان و تمرینات روزانه برای پایداری ستون فقرات نیاز است.
در کینیک دکتر حیدر سعادتی، درمان هایی که ممکن است در برنامه شما وجود داشته عبارت است از:
گرما درمانی
درمان دستی به روش کایروپراکتیک
هدف از انجام درمان دستی به روش کایروپراکتیک، بازگرداندن ستون فقرات به راستای صحیح قبلی می‌باشد. انجام درمان‌های دستی موجب تسکین درد کمر و گردن بسیاری از بیماران می‌شود، اما این تأثیرات پایدار و همیشگی نیستند چرا که درمان‌های دستی نمی‌توانند میزان سرخوردگی مهره را به طور دائمی تغییر دهند.
درمان با لیزر سرد
لیزر کم‌توان یا لیزر سرد یک تکنولوژی نسبتاً جدید است که در آن اشعه‌ی نوری لیزر با انرژی کم به محل سرخوردگی مهره کمر تابانده می‌شود تا انواع سلول‌های این ناحیه از جمله سلول‌های ماهیچه‌ها، رباط‌ها، عصب‌ها و غضروف‌ها تحریک شوند و روند بهبودی و کاهش التهاب در بدن تسریع شود.
طب سوزنی
در روش طب سوزنی، سوزن‌های بسیار باریکی در نقاط مشخصی از بدن فرو برده می‌شوند تا عصب‌ها و عضلات خاصی تحریک شوند. برای بسیاری از افراد این روش موجب کاهش درد ناشی از سرخوردگی مهره‌ها می‌شود اما نتایج این روش درمانی موقتی هستند.
طب فشاری
اصول درمانی در این روش کاملا مشابه با طب سوزنی هستند اما در این روش به جای فرو بردن سوزن، بر روی نقاط مورد نظر، فشار وارد می‌شود.
ورزش درمانی برای سرخوردگی مهره
انجام تمرینات سبک و کم‌فشار یکی از بهترین راه‌ها برای کنترل علائم ناشی از سرخوردگی مهره‌های کمر است. خصوصاً انجام فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی و شنا کردن بسیار مؤثر هستند چرا که به بیمار کمک می‌کنند چربی‌های اضافه‌ی بدن خود را آب کند، قدرت عضلانی خود را افزایش دهد و انعطاف‌پذیری خود را بیشتر کند. انجام دادن تمریناتی برای تقویت عضلات اطراف گردن و کمر موجب کاهش فشار به ناحیه مورد نظر از ستون فقرات، و در نتیجه کاهش درد می‌شود.
پیشگیری
هرچند سرخوردگی مهره بیماری قابل پیشگیری نیست اما شما می‌توانید برای کاهش احتمال سرخوردن مهره‌ها، اقدامات زیر را انجام دهید:
- عضلات کمر و شکم خود را قوی نگه دارید تا به حفظ ثبات و پایداری ستون فقرات کمری خود کمک کنید.
- ورزش‌ها و فعالیت‌هایی را انتخاب کنید که کمر شما را در معرض خطر آسیب‌دیدگی قرار نمی‌دهد. شنا کردن و دوچرخه‌سواری از جمله گزینه‌های مناسب هستند.
- وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید. داشتن وزن اضافه به کمر شما فشار مضاعف وارد می‌کند.
- رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید تا استخوان‌های خود را قوی و مستحکم نگه دارید.