درمان کمر درد، دیسک کمر و سیاتیک در بارداری

کمردرد یکی از علائم شایع در بارداری است. کمردرد در بارداری ممکن است به دلیل هورمون‌های تحریک‌کننده مفصل، افزایش وزن و تغییر مرکز ثقل بدن باشد که همه‌ی این عوامل باعث می‌شود سالانه میلیون‌ها زن از کمردرد، به‌خصوص بین ماه پنجم و هفتم بارداری، رنج ببرند. متأسفانه کمردرد اغلب از اوایل دوران بارداری فرد (در حدود هفته ۱۸) شروع می‌شود و تا زمان زایمان همچنان ادامه دارد یا حتی بدتر می‌شود.

علت کمردرد بارداری

هم‌زمان با بزرگ شدن شکم در طول بارداری، هورمونی به نام ریلاکسین باعث می‌شود که مفاصل غیر پایدار در لگن به‌منظور عبور آسان‌تر کودک هنگام زایمان شل‌تر شوند. علاوه بر این وزن رحم افزایش می‌یابد، و مرکز ثقل بدن به سمت جلو تغییر می‌کند که باعث می‌شود پایین کمر برای تحمل بار بیش ‌از حد معمول انحنا پیدا کند و در نتیجه عضلات خسته شوند و فرد احساس سوزش، سفتی و درد دارد.

افزایش وزن

در طول بارداری سالم، زنان به‌طور معمول بین ۱۱ تا۱۵ کیلو وزن اضافه می‌کنند. وظیفه‌ی تحمل این وزن اضافه‌شده را ستون فقرات دارد که ممکن است باعث کمر درد  بارداری شود. وزن کودک در حال رشد و رحم نیز، فشار را بر روی عروق خونی و اعصاب لگن و کمر قرار می‌دهد.

تغییرات وضعیت

بارداری مرکز ثقل بدن را تغییر می‌دهد در نتیجه فرد ممکن است به ‌تدریج و حتی بدون اینکه متوجه شود وضعیت قرارگیری بدن و شیوه‌ی حرکتش را تغییر دهد که باعث کمردرد یا فشار می‌شود.

تغییرات هورمونی

در طول دوران بارداری، بدن هورمونی به نام ریلاکسین تولید می‌کند که اجازه می‌دهد تا رباط‌ها در ناحیه لگن و مفاصل شل و برای فرآیند تولد کودک آماده شوند. ریلاکسین همچنین می‌تواند باعث شل شدن رباطی شود که ستون فقرات را حمایت می‌کنند که این امر منجر به بی‌ثباتی و درد می‌شود.

جدایی عضلانی

زمانی که رحم بازتر می‌شود، دو صفحه موازی از عضلات (عضلات راست شکمی)، که از قفسه سینه به استخوان شرمگاهی کشیده شده‌اند، ممکن است در مرکز اتصال از هم جدا شوند. این جدایی ممکن است کمر درد در دوران بارداری را بیشتر کند.

استرس

استرس هیجانی می‌تواند باعث تنش عضلانی در کمر شود که ممکن است به شکل کمردرد یا اسپاسم کمر ظاهر شود. زنان معمولاً تجربه افزایش کمردرد را در دوره پراسترس بارداری دارند.

سیاتیک

اگر فرد احساس کند که درد شدید و دنباله‌داری در کمر یا باسن  شروع می‌شود و  تا پا تیر می‌کشد (تیر کشیدن درد کمر تا پا)، ممکن است به سیاتیک مبتلا شده باشد. خبر خوب در مورد هر نوع کمردرد در دوران بارداری این است که با اینکه این درد بسیار شایع است ولی کاملاً قابل ‌درمان هم است.

عوامل خطر

اگر فردی قبل از بارداری یا در دوره‌ی اقدام برای بارداری کمردرد دارد، احتمال ابتلا به کمردرد در دوران بارداری نیز بالاست. همچنین در افرادی که شیوه زندگی بسیار کم‌تحرک دارند، انعطاف‌پذیر نیستند، کمر و عضلات شکم ضعیف دارند، در ریسک بالاتری برای ابتلا به کمردرد قرار دارند. دوقلو یا چند قلو باردار بودن نیز احتمال کمردرد را افزایش می‌دهد.

انواع کمردرد در دوران بارداری

دو نوع رایج از کمردرد در دوران بارداری وجود دارد:

کمردرد

کمردرد در دوران بارداری به‌طور کلی بین دو قسمت باسن و دنده احساس می‌شود. این درد ممکن است هم‌زمان با تیرکشیدگی تا ساق پا یا پایین‌تر همراه باشد.

 درد لگن خلفی

درد لگن خلفی (در پشت لگن) چهار برابر شایع‌تراز درد کمر در دوران بارداری است. درد عمیقی در زیر و اطراف دنبالچه احساس  می‌شود که تا کمر کشیده می‌شود. چنین درد لگنی در بارداری ممکن است در یک یا هر دو طرف احساس شود.

درمان

زمان نشستن مراقب وضعیت قرارگیری بدنتان باشید

نشستن و لم دادن روی صندلی در تمام طول روز در واقع بیش از هر چیز دیگری به ستون فقرات فشار وارد می‌کند. در خانه و محل کار، مطمئن شوید صندلی که استفاده می‌کنید بیشترین پشتیبانی از بدن را داراست. صندلی ترجیحاً باید دارای یک پشتی صاف، دسته و یک کوسن سفت باشد.

اجتناب از بلند کردن بارهای سنگین

اگر مجبور به بلند کردن اجسام سنگین شدید حتماً این کار را به ‌آرامی انجام دهید.  مطمئن شوید فضای کافی برایتان وجود دارد و طوری بایستید که بدنتان تعادل داشته باشد؛ از زانو خم شوید نه از کمر و جسم را با دست‌ها و پاها بلند کنید. از بلند کردن اجسام با کمر پرهیز کنید.

گرما و سرما

درد عضلات را  با استفاده از کمپرس آرام کنید. ابتدا از کمپرس سرد و پس از ۱۵ دقیقه از کمپرس گرم استفاده کنید. دوش گرم بگیرید یا از سر دوش پرفشار برای یک ماساژ پشت بهره ببرید.

پوشیدن کفش مناسب

کفش‌های پاشنه‌دار و همچنین کفش‌های کاملاً تخت باید کنار گذاشته شوند. کارشناسان توصیه می‌کنند پاشنه پنج سانتی به نگه‌داشتن بدن در وضعیت مناسب کمک می‌کند.  در نظر گرفتن ارتز و کفی‌های خاص طراحی‌شده برای حمایت از عضلات نیز مفید است.

از کمربند طبی بارداری استفاده کنید

کمربند طبی بارداری که به‌طور خاص برای وضعیت زنان باردار طراحی‌شده به آن‌ها کمک خواهد کرد بار وزن شکم خود را از روی کمر بردارند. این محصول در زیر شکم بسته می‌شود و وزن جنین را پشتیبانی می‌کند. ایده ساخت این محصول توزیع وزن بر روی کل بدن است نه ‌تنها کمر.

به پهلو بخوابید و از تشک سفت استفاده کنید

به پهلو بخوابید و از خوابیدن به پشت اجتناب کنید. در طول بارداری از تشک سفت در زیر بدن استفاده کنید. استفاده از بالش طبی (با حداقل ده سانتیمتر بلندی) به شما کمک خواهد کرد تا خوابی راحت‌تر و بدون استرس داشته باشید.

تقویت شکم

از تمرینات چرخشی لگن برای تقویت عضلات شکم استفاده کنید زیرا این عضلات کمر را حمایت می‌کنند یا روی یک توپ ورزش بنشینید و جلو و عقب بپرید.

کایروپراکتیک

درمان دستی کایروپراکتیک ستون فقرات  در دوران بارداری  اگر به‌ درستی انجام شود بی‌خطر است اما قبل از انجام با پزشک خود مشورت کنید.

ماساژ

ماساژ درمانی حرفه‌ای برای کاهش کمر درد در بارداری بارداری بسیار مفید است، اگر چه تسکین موقتی است. اگر از کمردرد شدید رنج می‌برید، ماساژ با روغن گرم می‌تواند سریع به شما آرامش دهید.مطمئن شوید ماساژ ملایمی که برای بارداری مناسب است انجام می‌شود. ماساژ شدید ستون فقرات به انقباض عضلات منجر می‌شود و باید از آن اجتناب شود.

طب سوزنی

طب سوزنی شکلی از طب چینی است که در آن سوزن‌های نازک در مکان‌های خاص به پوست وارد می‌شوند. مطالعات نشان داده‌اند که طب سوزنی در تسکین کمردرد در دوران بارداری مؤثر است.

ورزش کنید

چرخش عضلات مرکزی بدن

پایتان را بازکنید و پای چپ خود را بر روی انتهای یکی از دو سر لوله مقاومت بگذارید. دسته دیگر را با هر دودست در مقابل قفسه سینه نگه‌دارید و شانه را به سمت چپ بچرخانید. دسته را از مقابل بدن رد کنید و به سمت راست تا مقابل شانه بکشید. به موقعیت شروع  برگردید و حرکات را تکرار کنید.
تقویت: عضلات مرکزی بدن که شامل کمر می‌شود.

کشیدن ددلیفت

پایتان را اندازه یک گام از هم بازکنید و پای راست را در جلو پا چپ قرار دهید. در هر دست دمبلی ۲تا ۵ کیلویی نگه دارید، بازوها را از هر طرف بکشید. از کمر به جلو خم شوید و زمانی که کمر به نقطه خمیدگی رسید مکث کنید. به موقعیت اولیه برگردید و آرنج را خم‌ کنید، وزن را به سمت شانه‌ها بکشید.  بازوها را به موقعیت اولیه بکشید و این کار را تکرار کنید.  حرکت را ۵ بار تکرار کنید، و سپس با پای چپ در مقابل پای راست تمرین را تکرار کنید.
تقویت: عضلات مرکزی، همسترینگ و عضلات دو سر بازو

حالت مثلث

بایستید و پاهایتان را از هم بازکنید، پنجه پای راست را به سمت بیرون بچرخانید و پاشنه‌اش را در تراز با قوس پای چپ قرار دهید، بازوها را به دو سمت بکشید در حالی‌که کف دست رو به زمین است از کمر به سمت پای راست خم شوید و دست راست خود را بر روی ساق پا یا مچ پا قرار دهید، در حالی‌که بازوی چپ خود را به سمت سقف می‌کشید، کف دست رو به ‌جلو قرار دهید و سر را به سمت سقف بچرخانید.
تقویت: پاها؛ پشت و پاها کشیده شده.