بازدیدها: 0
بیماری پارکینسون (Parkinson’s disease) نوعی اختلال پیشرونده است که در اثر تباهی سلول‌های عصبی بخشی از مغز به نام جسم سیاه که حرکت را کنترل می‌کند، بروز می‌یابد. سلول‌های عصبی می‌میرند یا آسیب می‌بینند و توانایی خود را برای تولید ماده‌ی شمیایی مهمی به نام دوپامین از دست می‌دهند. مطالعات نشان داده است که علائم بیماری پارکینسون در بیمارانی بروز می‌یابد که سلول‌های تولید کننده‌ی دوپامین آنها در جسم سیاه به میزان 80 درصد یا بیشتر از بین رفته است.
دوپامین در حالت عادی در تعادل ظریفی با دیگر انتقال دهنده‌های شیمیایی قرار دارد تا با حفظ این تعادل به هماهنگی میلیون‌ها سلول عصبی و عضلانی درگیر در حرکت کمک کند. چنانچه دوپامین کافی وجود نداشته باشد، این تعادل به هم می‌خورد و فرد با لرزش (لرزش دست‌ها، بازوها، پاها و فک)، سفتی و خشکی (سفتی دست‌ها و پاها)، کند شدن حرکات و عدم تعادل و هماهنگی مواجه می‌شود که همگی جزء علائم بیماری پارکینسون به شمار می‌آید.
کلینیک فیزیوتراپی شمیم با مدیریت دکتر حیدر سعادتی بابهره گیری از دستگاههای پیشرفته توانبخشی اندامها و مغز از جمله روش تی ام اس در در درمان و افزایش توانایی بیماران پارکینسون، یکی از اولین مراکز درمانی در کشور(از سال 1388) است که بطور اختصاصی در آسیب های حرکتی، گفتاری و شناختی(افسردگی) بیماران پارکینسون فعالیت دارد.
برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت وقت مشاوره از کلینیک فیزیوتراپی پیشرفته شمیم با شماره تلفن‌های 02126722004 و02126722003 تماس حاصل فرمایید.
متخصصین ما در کلینیک فیزیوتراپی پیشرفته دکتر سعادتی با استفاده از روش‌های مختلف فیزیوتراپی به بیماران مبتلا به پارکینسون کمک می‌کنند تا سطح فعالیت خود را افزایش داده و تا حد ممکن استقلال فردی خود را به دست آورند. متخصصین ما از ورزش‌ها و حرکات اصلاحی و روش‌های خاص برای مبارزه با علائم بیماری پارکینسون استفاده می‌کنند تا با توجه به ماهیت و شدت مشکل، وضعیت راه رفتن و سطح انطباق فرد با محیط را بهبود بخشیده و قدرت و انعطاف عضلات او را افزایش دهند. جهت کسب اطلاعات بیشتر، مشاوره با متخصصین ما یا رزرو نوبت می‌توانید با شماره‌های ۰۲۱۲۶۷۲۲۰۰۳ و ۰۲۱۲۶۷۲۲۰۰۴ تماس حاصل فرمایید.
علل و عاملهای خطر بیماری پارکینسون
دانشمندان درباره‌ی علل ابتلا به بیماری پارکینسون مطمئن نیستند؛ درهر حال بیماری پارکینسون زمانی بروز می‌یابد که سلول‌های عصبی مغز از بین بروند. چنانچه بیمار مبتلا به پارکینسون دچار تغییراتی موسوم به جسم لویی (Lewybodies) در مغز باشد، می‌تواند به دمانس یا زوال عقل (dementia) نیز مبتلا شود.
پایین بودن میزان دوپامین
دانشمندان متوجه ارتباط میان پایین بودن یا افت میزان انتقال دهنده‌ی عصبی دوپامین و ابتلا به بیماری پارکینسون شده‌اند. زمانی میزان دوپامین پایین می‌آید که سلول‌های تولیدکننده‌ی دوپامین در مغز بمیرند. دوپامین نقش مهمی در ارسال پیام‌ها به بخشی از مغز دارد که هماهنگی و حرکت را کنترل می‌کند. پایین بودن میزان دوپامین کنترل حرکت را برای بیماران دشوارتر می‌کند.
پایین بودن میزان نوراپی‌نفرین
نوراپی‌نفرین انتقال دهنده‌ی عصبی دیگری است که برای کنترل بسیاری از عملکردهای بدن، مانند گردش خون مهم است. پایانه‌های عصبی تولیدکننده‌ی نوراپی‌نفرین در اثر ابتلا به بیماری پارکینسون می‌میرند. به همین دلیل است که بیماران مبتلا به پارکینسون علاوه بر مشکلات حرکتی، از خستگی مزمن، یبوست و افت فشار خون وضعیتی (orthostatic hypotension) نیز رنج می‌برند؛ افت فشار خون وضعیتی حالتی است که فشار خون هنگام ایستادن پایین می‌آید و باعث سرگیجه می‌شود.
جسم لویی
برخی بیماران مبتلا به پارکینسون دسته‌های پروتئین غیرعادی در مغز دارند که اصطلاحاً به آنها جسم لویی گفته می‌شود. دمانس جسم لویی عارضه‌ای متفاوت از بیماری پارکینسون است، اما ارتباط‌هایی میان این دو بیماری وجود دارد.
عاملهای ژنتیکی
بیماری پارکینسون در بعضی خانواده‌ها ارثی است، اما همواره ارثی نیست. پژوهشگران در تلاش هستند تا عاملهای ژنتیک خاصی را که باعث ابتلا به پارکینسون می‌شود، پیدا کنند، هرچند به نظر می‌رسد که عاملهای متعددی مسئول ابتلا به این بیماری باشند.
تماس با مواد سمی مانند حشره‌کش‌ها، حلال‌ها، فلزات و دیگر آلاینده‌ها از جمله عامل‌ها محیطی احتمالی هستند که در ابتلا به پارکینسون نقش دارند.
عاملهای خودایمنی
دانشمندان گزارش داده‌اند که شواهدی دال بر ارتباط احتمالی میان بیماری پارکینسون و عارضه‌های خودایمنی مانند روماتیسم وجود دارد.
نشانه‌های اولیه بیماری پارکینسون
مهم‌ترین نشانه‌های اولیه‌ی پارکینسون به شرح زیر است:
- حرکت: لرزش دست
- هماهنگی: بیماران در اثر کاهش حس هماهنگی و تعادل نمی‌توانند اشیاء را در دستشان نگه دارند و همچنین احتمال زمین خوردن آنها بیشتر می‌شود.
- روش گام برداشتن: حالت اندامی بیمار تغییر می‌کند، به گونه‌ای که بیمار گویی در حال عجله کردن باشد، اندکی متمایل رو به جلو است. همچنین برخی بیماران نمی‌توانند منظم گام بردارند.
- حالت صورت: تغییر حالت صورت می‌تواند به دلیل تغییر عصب‌های کنترل کننده‌ی عضلات صورت، ثابت و دائمی شود.
- صدا: برخی بیماران صدایشان می‌لرزد یا با حالتی ملایم‌تر از گذشته صحبت می‌کنند.
- دست‌خط: بیمار با حروفی ریزتر و به‌هم فشرده می‌نویسد.
- حس بویایی: از دست دادن حس بویایی یکی از نشانه‌های اولیه‌ی پارکینسون است.
- اختلالات خواب: اختلالات خواب یکی از ویژگی‌های بیماری پارکینسون است که می‌تواند جزء نشانه‌های اولیه‌ی آن نیز باشد. سندرم پای بی‌قرار نیز این اختلالات را تشدید می‌کند.
تشخیص
بیماری پارکینسون در حال حاضر عمدتاً برمبنای علائم شایع گفته شده تشخیص داده می‌شود و تشخیص این بیماری را براساس آزمایش خون یا رادیوگرافی نمی‌توان تایید کرد. بااین حال روش‌های تصویربرداری تشخیصی غیرتهاجمی مانند توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) می‌توانند تشخیص را تایید کند. روش‌های معمول تشخیص پارکینسون به شرح زیر است:
- وجود دو یا سه علامت اصلی پارکینسون
- مشاهده نشدن نشانه‌های عصبی دیگر در معاینه
- داشتن سابقه‌ی ابتلا به دیگر علل احتمالی پارکینسونسیم (parkinsonism) مانند مصرف داروهای آرامبخش، آسیب دیدن سر یا سکته مغزی
- پاسخ دادن به داروهای پارکینسون مانند لوودوپا
درمان روش پیشرفته آر تی ام اس برای افراد مبتلا به پارکینسون
بهبود حرکتی با روش تی ام اس
مطالعات اخیر نشان داده است که روش آر تی ام اس تأثیر مثبتی بر عملکرد حرکتی در بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون دارد. . نتایج تجمعی چنین تحقیقاتی نشان می‌دهد که روش آر تی ام اس با فرکانس بالا که در نواحی حرکتی قشر (هم ناحیه حرکتی اولیه و هم نواحی حرکتی تکمیلی) انجام می‌شود، باعث بهبود نمرات حرکتی بیماری پارکینسون پس از جلسات مکرر (از روزانه تا یک جلسه در هفته) درمان می‌شود. همچنین نشان داده شده است که تغییرات در راه رفتن ناشی از درمان روش آر تی ام اس است، به طوری که سرعت راه رفتن پس از یک جلسه روش آر تی ام اس با فرکانس بالا که با استفاده از تست بلند شدن و راه رفتن ارزیابی شد، بهبود یافت. علاوه بر این، بهبود سرعت راه رفتن همراه با کاهش برادی‌کینزی(کندی حرکت) به دنبال درمان‌های روش آر تی ام اس بهتر شد. قابل‌توجه، یک مطالعه روش آر تی ام اس با فرکانس بالا را که به قشر حرکتی اولیه انجام شد و تغییرات در فعالیت MRI عملکردی را بررسی کرد. این گروه نشان داد که کاهش برادی‌کینزی پس از 12 هفته درمان هفتگی روش آر تی ام اس رخ می‌دهد و میزان بهبود با افزایش فعالیت در هسته دمی عقده‌های پایه در طول اجرای کار حرکتی مرتبط است، که نشان می‌دهد تحریک طولانی مدت ممکن است باعث ایجاد تغییرات پلاستیکی(تغییرات دائمی) در ساختارهای زیر قشری مغز بنابراین، به نظر می‌رسد استفاده از روش آر تی ام اس با فرکانس بالا برای علائم حرکتی پارکینسون و پارامترهای راه رفتن که اندازه‌گیری شد، نتایجی خوبی نشان می‌دهد.
مزایای روش آر تی ام اس در درمان پارکینسون
مزایای روش آر تی ام اس بر عملکرد حرکتی در پارکینسون بیشتر توسط تحقیقات جامع و مروری اخیر که خلاصه کارآزمایی های کنترل شده را که تا به امروز انجام شده است، پشتیبانی می کند. به نظر می رسد مزایای درمان تی ام اس به محل تحریک روش آر تی ام اس بستگی دارد، به طوری که روش آر تی ام اس با فرکانس بالا روی قشر حرکتی اولیه و روش آر تی ام اس با فرکانس پایین در ناحیه حرکتی تکمیلی هر دو منجر به بهبود حرکتی شدند. این نشان می دهد که روش آر تی ام اس ممکن است یک درمان موثر برای کنترل علائم حرکتی بدون توجه به دارو یا شدت بیماری باشد. علاوه بر این، شواهد اخیر نشان داده است که روش آر تی ام اس ممکن است انجماد راه رفتن را در میان افراد مبتلا به بیماری پارکینسون با عادی سازی اتصال مغز بهبود بخشد.
بهبود شناختی و روانی بیماران پارکینسون با درمان آر تی ام اس
مطالعه ای که توسط مویزلو و همکاران انجام شد. دریافتند که روش آر تی ام اس با فرکانس بالا بر روی قشر حرکتی اولیه، حفظ یک مهارت دیداری حرکتی (دستیابی به هدف با استفاده از نشانه‌های حس عمقی) و تثبیت حافظه را در بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون افزایش می‌دهد. علاوه بر این، نشان داده شده است که بیماران مبتلا به پارکینسون که روش آر تی ام اس با فرکانس بالا دریافت می‌کنند، روش آر تی ام اس عملکرد بهتری در انجام وظایف دوگانه و تمرکزدارند. روش آر تی ام اس در درمان افسردگی و اختلال خواب بیماران پارکینسون نتایج مثبت قابل توجهی دارد بطوریکه انگیزه برای انجام وظایف حرکتی و تحرک بیشتر افزایش مقبولی پیدا می کند.
درمان دارویی پارکینسون
اکثر بیماران مبتلا به پارکینسون به منظور کاهش علائم این بیماری با دارو تحت درمان قرار می‌گیرند. داروهای تجویز شده سلول‌های باقیمانده‌ی جسم سیاه را تحریک به تولید مقدار بیشتری دوپامین می‌کنند یا مانند عامل بازدارنده‌ی بخشی از استیل کولین تولید شده عمل می‌کنند تا به این ترتیب تعادل بین مواد شیمیایی موجود در مغز برقرار گردد؛ داروهای دسته اول را داروهای لوودوپا و داروهای دسته دوم را داروهای آنتی کولینرژیک می‌نامند.
لوودوپا
لوودوپا دارویی است که بیش از سی سال قبل تولید شد و امروزه نیز غالباً به عنوان استاندارد طلایی درمان پارکینسون محسوب می‌شود. لوودوپا از سد خونی ـ مغزی می‌گذرد و در مغز به دوپامین تبدیل می‌شود، این سد شبکه‌ی ظریفی از رگ‌های خونی ظریف و سلول‌هایی است که خون رسیده به مغز از میان آنها عبور می‌کند.
عوارض جانبی
عوارض جانبی مصرف لوودوپا شامل حالت تهوع، استفراغ، خشکی دهان و سرگیجه می‌شود. افزایش دوز مصرف دارو موجب دیسکینزی (حرکات غیرعادی) می‌شود. مصرف لوودوپا در برخی بیماران منجر به بروز علائم گیجی، توهم یا روان‌پریشی می‌شود.
آگونیست‌های دوپامین
بروموکریپتین، پرگولید، پرامی‌پکسول و روپی‌نیرول داروهایی هستند که مانند پیام‌آوران شیمیایی مغز عمل می‌کنند و باعث می‌شوند که نورون‌ها همان واکنشی را نشان بدهند که در مقابل دوپامین از خود بروز می‌دهند.
عوارض جانبی
عوارض جانبی مصرف آگونیست‌های دوپامین شامل خواب‌آلودگی، حالت تهوع، استفراغ، خشکی دهان، گیجی و احساس غش کردن در زمان ایستادن می‌شود.
بازدارنده‌های [COMT]
انتاکاپون و تولکاپون داروهایی هستند که برای درمان نوسانات ناشی از مصرف لوودوپا تجویز می‌شوند.
عوارض جانبی
از عوارض جانبی این دسته از داروها می‌توان به اسهال و دیسکینزی اشاره کرد.
سلژیلین
مصرف سلژیلین در کنار لوودوپا اثر لوودوپا را بیشتر و طولانی‌تر می‌کند.
عوارض جانبی
از عوارض جانبی سلژیلین می‌توان به سوزش سردل، حالت تهوع، خشکی دهان و سرگیجه اشاره کرد. گیجی، کابوس، توهم و سردرد نیز با درصد شیوع کمتر در برخی بیماران مشاهده می‌شود و بروز آنها را باید به پزشک معالج اطلاع داد.
داروهای آنتی کولینرژیک
این داروها بیشترین تاثیر را بر درمان لرزش دست، خشکی عضلانی و کاهش پارکینسونسیم ناشی از مصرف دارو دارند. داروهای آنتی کولینرژیک معمولاً برای مصرف درازمدت بیماران مسن‌تر تجویز نمی‌شوند، چون مصرف آنها عوارض جانبی جدی به دنبال دارد.
عوارض جانبی
از عوارض جانبی مصرف داروهای آنتی کولینرژیک می‌توان به خشکی دهان، تاری دید، حالت آرامبخشی، هذیان، یبوست و احتباس ادراری اشاره کرد. گیجی و توهم نیز در برخی بیماران مشاهده می‌شود.
آمانتادین
آمانتادین دارویی ضدویروسی است که به کاهش علائم پارکینسون کمک می‌کند و غالباً در مراحل اولیه‌ی بیماری تجویز می‌شود.
عوارض جانبی
عوارض جانبی مصرف آمانتادین شامل دشواری در تمرکز، گیجی، بی‌خوابی، کابوس، آشفتگی و توهم می‌شود. آمانتادین باعث ورم کردن پا و لکه لکه شدن پوست، غالباً پوست پا می‌شود.
بسیاری از بیماران مبتلا به پارکینسون با مصرف دارو می‌توانند کیفیت زندگیشان را در حد رضایتبخشی حفظ کنند. اما برخی بیماران به موازات پیشرفت بیماری، واکنش یکنواختی را به درمان نشان نمی‌دهند و تغییرپذیری در واکنششان نسبت به درمان مشاهده می‌شود که اصطلاحاً “نوسانات حرکتی” گفته می‌شود. بیمار در دوره‌های “روشن” نسبتاً راحت و غالباً با خشکی و لرزش کمتر حرکت می‌کند؛ اما در دوره‌های “خاموش” کنترل کردن حرکات برایش مشکل‌تر می‌شود. دوره‌های خاموش گاهی دقیقاً قبل از نوبت مصرف دوز بعدی دارو رخ می‌دهد و این حملات اصطلاحاً “محو شدن اثر دارو” گفته می‌شود که گاهی با حرکات نامنظم کنترل نشده، موسوم به دیسکینزی همراه است. این مشکلات معمولاً با تغییر دارو مدیریت می‌شود.
پیشگیری از بیماری پارکینسون
استفاده از تجهیزات محافظتی مناسب هنگام کار با آفت‌کش‌ها و سموم دیگر، خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را کاهش می‌دهد. پیشگیری از بیماری پارکینسون ممکن نیست، اما تحقیقات نشان داده است که بعضی عادت‌های مادام‌العمر خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را کمتر می‌کند.
زردچوبه
این ادویه حاوی کروکومین، نوعی آنتی اکسیدان است. کروکومین از تشکیل دسته‌های پروتئینی مربوط به بیماری پارکینسون جلوگیری می‌کند یا حداقل نتایج یک مطالعه‌ی آزمایشگاهی این‌طور نشان می‌دهد.
فلاونوئیدها
مصرف گونه‌ی دیگری از آنتی اکسیدان‌ها، موسوم به فلاونوئیدها خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را کاهش می‌دهد. فلاونوئیدها در توت‌ها، سیب، بعضی سبزیجات، چای و انگور قرمز وجود دارند.
خودداری از گرم کردن مجدد روغن پخت و پز
دانشمندان معتقدند مواد شیمیایی سمی مانند آلدئیدها در ابتلا به بیماری‌های پارکینسون، آلزایمر و دیگر بیماری‌های نورودژنراتیو و بعضی سرطان‌ها نقش دارند. گرم کردن بعضی روغن‌ها، مانند روغن آفتابگردان تا دمای معین و استفاده‌ی مجدد از آنها باعث تشکیل آلدئیدها در این روغن‌ها می‌شود.
دوری از سموم
تماس با علف‌کش‌ها، آفت‌کش‌ها و سموم دیگر خطر ابتلا به بیماری‌های عصبی مانند پارکینسون را افزایش می‌دهد. هنگام استفاده از این فراورده‌ها باید احتیاط کنید، مثلاً از پوشش‌های محافظ استفاده کنید.