درمان آرتروز مچ پا با شاک ویو (ESWT) چگونه انجام می‌شود؟
مفصل مچ پا کمتر از مفاصل دیگر بدن دچار آرتروز می‌شود. زمانی که بیماران به آرتروز مچ پا مبتلا می‌شوند، مفصل بین استخوان ساق پا (تیبیا) و استخوان مچ پا (تالوس) که به آن مفصل تیبیوتالار نیز گفته می‌شود دچار آسیب‌دیدگی می‌شود. شاک ویو تراپی یکی از روش‌های رایج برای درمان آرتروز مچ پا است
انواع آرتروز مچ پا
آرتروز انواع بسیار متنوعی دارد اما معمولاً پا و مچ پا به یکی از سه نوع آرتروزی که در زیر توضیح داده شده مبتلا می‌شوند:
استئوآرتریت
استئوآرتریت که به آن آرتروز ” فرسایش و ساییدگی ” نیز گفته می‌شود غالباً در افرادی که بیش از 50 سال دارند ایجاد می‌شود. استفاده بیش از حد از غضروف‌ها باعث فرسایش آنها شده و در نتیجه مفصل دچار درد و خشک‌شدگی می‌شود. استئوآرتریت ممکن است صرفاً در یک مفصل یا در یک ناحیه مانند پا ایجاد شود.
روماتیسم مفصلی
روماتیسم مفصلی یک بیماری خودایمنی است که در آن بدن به اشتباه به بافت‌های خودش حمله می‌کند. این واکنش ایمنی، بافت‌های نرم مفاصل که سینوویوم نامیده می‌شوند را هدف قرار داده و باعث گرم شدن، قرمز شدن، تورم، خشک‌شدگی و درد این مفاصل می‌شود. روماتیسم مفصلی بر خلاف استئوآرتریت یک عارضه متقارن است یعنی هر دو پا ممکن است به طور همزمان دچار این بیماری شوند.
آرتروز پس از حادثه
آرتروز پس از حادثه در پا و مچ پا ممکن است به دلیل آسیب‌دیدگی، حتی آسیب‌دیدگی‌هایی که در گذشته دور اتفاق افتاده‌اند ایجاد شود. به عنوان مثال، یک پیچ‌خوردگی، شکستگی یا دررفتگی در پا یا مچ پا ممکن است به غضروف آن آسیب وارد کرده و باعث فرسایش زودرس مفصل شود. علائم این نوع آرتروز در طول چندین سال ایجاد می‌شوند یا ممکن است چند دهه طول بکشد تا این آسیب‌دیدگی باعث درد و محدودیت در عملکرد مفصل شود.
علت آرتروز مچ پا
عوامل شایعی که باعث ایجاد آرتروز در مچ پا می‌شوند عبارتند از:
عفونت
عفونت مفصل ممکن است باعث آسیب‌دیدگی سلول‌های غضروف آن شود. از آنجا که سلول‌های غضروف دوباره رشد نمی‌کنند، آسیب‌دیدگی ناشی از عفونت ممکن است دائمی باشند.
عوامل ژنتیکی
اثر عوامل ژنتیکی در ابتلا به آرتروز هنوز به طور دقیق مشخص نیست اما می‌دانیم که مفاصل برخی افراد از نظر ژنتیکی برای ساییدگی مستعدتر از برخی دیگر از مردم است.
وزن بدن
مفاصل لگن، زانوها، مچ پا و پاهای بیمارانی که دچار اضافه وزن هستند باید وزن و بار بیشتری را تحمل کنند. این افراد بیش از سایرین در معرض ابتلا به آرتروز هستند و غالباً غضروف مفاصل آنها با شتاب بیشتری دچار آسیب‌دیدگی می‌شود.
علائم آرتروز مچ پا
برخی از علائم ابتلا به آرتروز مچ پا عبارتند از:
درد مچ پا
قسمت پایین ساق پا (تیبیا)، پشت پا یا میانه پا در این بیماران ممکن است درد داشته باشد. درد ممکن است به صورت درد مبهم یا درد شدید و تیز احساس شود. درد می‌آید و می‌رود یا ممکن است سطحی از درد به طور مزمن وجود داشته باشد و در زمان‌هایی نیز درد تشدید شده و بیماری عود کند. در مراحل اولیه ابتلا به این عارضه، بسیاری از بیماران فقط در هنگام انجام برخی فعالیت‌هایی که به مفصل مچ پای آنها فشار وارد می‌کند مانند پیاده‌روی یا راه‌پیمایی دچار درد می‌شوند. معمولاً این درد مچ پا با استراحت، بالا نگه داشتن پا و استفاده از کمپرس یخ کاهش می‌یابد
خشک‌شدگی مفصل
تورم و اصطکاک استخوان‌ها ممکن است باعث خشک‌شدگی و کاهش انعطاف‌پذیری مچ پا شود. دامنه حرکتی مچ پا محدودتر شده و حرکت دادن انگشتان پا دشوارتر می‌شود.
بی‌تحرکی باعث تشدید درد می‌شود
مچ پا ممکن است پس از بی‌تحرکی طولانی مدت دچار خشک‌شدگی شود. افرادی که مچ پای آنها دچار استئوآرتریت شده است ممکن است درد و خشک‌شدگی بیشتری را در هنگام بیدار شدن از خواب یا پس از برخاستن از روی صندلی که مدت طولانی روی آن نشسته بودند احساس کنند.
تورم مچ پا
زمانی که غضروف مچ پا دچار فرسایش می‌شوند، استخوان‌های فیبولا، تیبیا و تالوس روی یک دیگر ساییده می‌شوند و در نتیجه مچ پا متورم و تحریک‌پذیر می‌شود.
خردشدگی و صدای مفصل مچ پا
احساس خردشدگی یا شنیدن صدای تق‌تق در زمانی که انگشتان پای خود را حرکت می‌دهید نشانه فرسایش غضروف‌ها و اصطکاک ناشی از سایش استخوان‌ها روی یکدیگر است. اصطلاح پزشکی که برای توصیف این علامت به کار برده می‌شود “کرپتوس” است.
بی‌ثباتی مچ پا
پیاده‌روی ممکن است باعث قفل‌شدگی یا خم شدن مچ پا شود به طوری که احتمالاً نخواهید توانست مچ پای خود را به سمت داخل یا خارج بچرخانید. (این علامت را می‌توان با استفاده از کفش‌های مناسبی که پاشنه کوتاه دارند کاهش داده یا برطرف نمود)
تأثیر در طرز راه رفتن
آرتروز پیشرفته ممکن است باعث تحلیل نابرابر غضروف مچ پا شود. محل استخوان‌ها و مفصل ممکن است به منظور جبران این تحلیل نابرابر به یک سمت متمایل شوند. این حالت بر طرز راه رفتن شخص تأثیر گذاشته و در نهایت ممکن است باعث ابتلا به آرتروز در مفاصل زانو و لگن نیز شود.
تشخیص آرتروز مچ پا
پزشکان غالباً ابتلا به آرتروز را با کمک معاینات بالینی تشخیص می‌دهند. همچنین آنها مچ پا را به صورت بصری مورد ارزیابی قرار می‌دهند تا علائم و نشانه‌های ابتلا به این بیماری را مشاهده کرده و همچنین دامنه حرکتی این مفصل را نیز بررسی می‌کنند. با این که پزشکان عمدتاً ابتلا به آرتروز را بر اساس نشانه‌های آن تشخیص می‌دهند اما ممکن است انجام برخی از آزمایش‌ها به منظور بررسی دقیق‌تر بیماری توصیه شود. به عنوان مثال ممکن است پزشکان برای ارزیابی میزان گستردگی و محل آسیب‌دیدگی در مفصل، دستور انجام عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس، اولتراسوند یا گاهی اوقات ام آر آی را بدهند. زمانی که احتمال ابتلا به روماتیسم مفصلی وجود داشته باشد احتمال انجام این آزمایش‌های تصویری بیشتر است زیرا آسیب‌دیدگی‌های ناشی از ابتلا به این بیماری دیرتر از نواحی دیگر قابل مشاهده است. آزمایش خون نیز ممکن است به تعیین آنتی بادی‌های موجود در خون که نشان‌دهنده ابتلا به روماتیسم مفصلی هستند یا رد احتمال ابتلا به بیماری‌های دیگر انجام شود.
درمان آرتروز مچ پا با شاک ویو تراپی
شاک ویوها امواج صوتی پرانرژی قابل شنیدن هستند که از سال 1980 در دنیای پزشکی از آنها به منظور از بین بردن سنگ‌های کلیه استفاده می‌شود. در روش‌های مدرن درمان درد، انرژی شاک ویو روی قسمت‌های دردناک بدن اعمال می‌شود تا بتوان از خاصیت شفابخشان استفاده کرد. شاک ویوها فرایند بهبودی را در بدن تسریع کرده، متابولیسم را تحریک می‌کنند، گردش جریان خون را بهبود بخشیده و به کمک آن بافت آسیب‌دیده بازسازی شده و به طور کامل بهبود می‌یابد. تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد که برخی تغییرات پاتالوژیکی در تاندون‌ها، رباط‌ها، کپسول‌ها، عضلات و استخوان‌ها – که به عبارت دیگر ریشه‌های درد هستند – را می‌توان با این روش درمانی غیرتهاجمی به طور سیستماتیک از بین برد. اگر شاک ویو تراپی توسط یک درمانگر متخصص انجام شود، یک روش بسیار مؤثر در درمان درد با حداقل خطرات احتمالی و عوارض جانبی است.
آماده‌سازی قبل از انجام شاک ویو تراپی
شما باید مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند آسپیرین را 24 ساعت قبل از انجام درمان قطع کنید.
شاک ویو تراپی چگونه انجام می‌شود؟
درمانگر محل درد را با زدن ضربه روی ناحیه دردناک با کمک شما مشخص می‌کند. یک ژل پوستی روی ناحیه درمان مالیده می‌شود که باعث می‌شود شاک ویوها بدون اتلاف انرژی وارد بدن شوند. پس از این آماده‌سازی، شاک ویوها با حرکت دادن دوار و گردشی سر دستگاه روی ناحیه دردناک اعمال می‌شوند.
پس از درمان
شما می‌توانید به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهید اما باید تا 2 روز پس از درمان از انجام فعالیت‌های ورزشی که باعث ایجاد درد می‌شوند خودداری کنید. روی ناحیه درمان شده نباید یخ قرار دهید و همچنین نباید داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی نظیر آسپیرین، ایبوپروفن یا دیکلوفناک مصرف کنید زیرا فرایند التهابی و بهبودی که با شاک ویو تراپی آغاز شده را متوقف می‌کنند. درد شما ممکن است بلافاصله پس از درمان برطرف شود اما اثرات بلند مدت این روش درمانی معمولاً پس از سه ماه احساس می‌شود. شما سه ماه پس از درمان دوباره باید کلینیک مراجعه کرده و ویزیت شوید.
سایر روش‌های درمانی برای آرتروز زانو
درمان آرتروز مچ پا همیشه با اقدامات ساده شروع می‌شود که برخی از آنها عبارتند از:
- عوض کردن کفش‌ها: یکی از ساده‌ترین اقدامات برای کاهش علائم بیماری، اصلاح کفش‌ها است. استفاده از کفی‌های طبی ضربه‌گیر به تسکین علائم کمک می‌کنند. یکی دیگر از اقدامات مفید این است که به یک تعمیرکار کفش مراجعه کرده و از او بخواهید برای کفش‌های شما، کفی‌های گهواره‌ای نصب کند.
- تعدیل فعالیت‌ها: تعدیل فعالیت‌ها یک بخش مهم از درمان شما است و بیمارانی که تمایلی به تغییر سبک زندگی خود ندارند نباید اقدامات جراحی را برای درمان آرتروز مچ پای خود مد نظر قرار دهند. بیماران باید سعی کنند فعالیت‌های پربرخورد مانند دویدن و پریدن را محدود کنند.
- استفاده از بریس‌ها: بریس‌های برای کمک به نگه داشتن مفصل مچ پا در محل درست آن طراحی شده‌اند. این بریس‌ها که به آنها ارتوز مچ پا نیز گفته می‌شود از مفصل حمایت کرده و از حرکات اضافی آن جلوگیری می‌کنند.
- مصرف داروهای ضدالتهابی: داروهای ضدالتهابی برای بیمارانی که علائم ابتلا به آرتروز مچ پای آنها در حد متوسط است مؤثر واقع می‌شود. بیماران باید داروهای ضدالتهابی را با احتیاط مصرف کنند زیرا مصرف این داروها به خصوص در بلند مدت باعث بروز برخی عوارض جانبی می‌شود.
- تزریق کورتیزون: تزریق کورتیزون در مدیریت آرتروز مچ پا به خصوص در زمان عود درد بسیار مؤثر است. با این که نمی‌توان این تزریق را به طور مرتب و مستمر انجام داد اما تزریق موردی آنها برای بیشتر افراد مبتلا به آرتروز مچ پا مؤثر خواهد بود.
سؤالات رایج در مورد درمان آرتروز زانو با شاک ویو
هر جلسه شاک ویو تراپی چه مدت طول می‌کشد؟
هر جلسه حدود 1000 تا 3000 شوک وارد می‌شود که در حدود 5 تا 10 دقیقه طول می‌کشد. متخصص فیزیوتراپی درمان شما را بر اساس شرایط فردی شما مدیریت می‌کند.
درمان آرتروز مچ پا با شاک ویو چند جلسه طول می‌کشد؟
معمولاً سه جلسه درمانی با فواصل یک هفته‌ای در زمان عود علائم نیاز است. برای بیماری‌های مزمن توصیه می‌شود که 4 جلسه درمانی انجام شود. اگر بیماری شما بسیار مزمن باشد احتمال این که به جلسات بیشتری نیاز داشته باشید کم است.
شاک ویو تراپی آرتروز مچ پا چه عوارضی دارد؟
شاک ویو تراپی معمولاً عارضه‌ای ندارد. این یک فرایند تقریباً بی‌خطر است اما همیشه با موفقیت همراه نیست. گاهی اوقات ممکن است باعث افزایش درد و حساسیت شود که البته به مرور زمان بهبود می‌یابد. افرادی که ضعف حس (نوروپاتی) دارند یا بسیار حساس هستند نباید تحت شاک ویو تراپی قرار گیرند.
چه کسانی نباید شاک ویو تراپی برای آرتروز مچ پا انجام دهند؟
- زنان باردار
- افرادی که در سه ماهه گذشته در همان قسمت، استروئید تزریق کرده‌اند
- افراد مبتلا به عفونت، زخم یا مشکلات بافت در محل درمان
- افرادی که ضعف احساس (نوروپاتی) دراند یا افرادی که در محل درمان دچار حساسیت شدید هستند.
موارد زیر را باید به اطلاع پزشک برسانید:
- استفاده از پیس میکر
- مصرف هر نوع داروی ضد انعقاد خون (رقیق‌کننده خون) و داروهای ضدالتهابی
اگر این روش درمانی مؤثر نبود چه باید کرد؟
اگر این روش درمانی مؤثر واقع نشد شما باید با متخصص فیزیوتراپی در مورد روش‌های جایگزین که مناسب شرایط شما هستند صحبت کنید.
اگر پس از درمان باز هم درد داشتم چه کاری باید انجام دهم؟
شاک ویوها، واکنش التهابی را که یک فرایند طبیعی در بدن است تحریک می‌کنند. به همین دلیل نیابد از داروهای ضدالتهابی استفاده کنید. از یخ نیز نباید استفاده کنید زیرا درد در مدت 24 ساعت از بین خواهد رفت.
آیا آر تی ام اس (rTMS) برای درمان افسردگی طولانی مدت مفید است؟
