بازدیدها: 508

بی‌اختیاری ادرار بدین معنای ریزش ادرار یا نشر ادرار به طور غیراردای قبل از رسیدن شما به دستشویی است. برخی از زنان ممکن است هنگام عطسه یا سرفه کردن، ریزش ادرار داشته باشند. برخی دیگر ممکن است به مشکل تکرر ادرار دچار شوند و مرتبا احساس اضطرار شدید برای رفتن به دستشویی داشته باشند. همچنین ممکن است در هنگام آمیزش جنسی، بی‌اختیاری و ریزش ادرار رخ دهد که می‌تواند ناراحتی و فشار روانی زیادی را برای شخص به همراه داشته باشد.

متخصصین ما در کلینیک فیزیوتراپی پیشرفته دکتر سعادتی می‌توانند یک برنامه‌ی فیزیوتراپی اختصاصی برای درمان مشکل بی‌اختیاری و تکرر ادرار شما تدوین کنند که متناسب با شرایط و نیازهای خاص شما می‌باشد. برخی از روش‌های درمانی ما عبارتند از: رفتاردرمانی، تمرینات کگل، میکروواس‌تراپی، الکتروتراپی و بیوفیدبک. روش بیوفیدبک به طور ترکیبی با روش‌های ورزش‌های کگل و عضلات کف لگن و تحریک الکتریکی به کار می‌رود و کنترل بی‌اختیاری و تکرر ادرار از نوع استرسی و اضطراری کمک می‌کند.اگر مشکل از بی‌اختیاری ادرار رنج میبرید، می‌توانید جهت مشاوره با متخصصین کلینیک ما یا رزرو نوبت با شماره‌های 02126722003  و 02126722004 تماس حاصل فرمایید.

علت تکرر و بی‌اختیاری ادرار چیست؟

---

بی‌اختیاری ادرار و تکرر ادرار معمولا بر اثر بروز مشکلاتی برای عصب‌ها یا عضلات کنترل‌کننده‌ی مثانه، ایجاد می‌شود. ادرار در درون مثانه جمع می‌شود و سپس از طریق یک مجرا که به مثانه متصل است (به نام مجرای ادرار)، از بدن دفع می‌شود. در هنگام دفع ادرار، عضلاتی که در اطراف دیواره‌ی مثانه هستند منقبض می‌شوند تا ادرار را به بیرون مثانه بفرستند. در همین زمان عضلات اسفینکتر که در اطراف مجرای ادرار هستند، ریلکس شده و از حالت انقباض خارج می‌شوند تا ادرار بتواند از طریق مجرای ادراری از بدن خارج شود. در صورتی که عضلات مثانه به طور ناگهانی منقبض شوند و یا عضلات اسفنکتر در اطراف مجرای ادرار به اندازه‌ی کافی قوی نباشند که جلوی نشت یا ریزش ادرار را بگیرند، شخص دچار بی‌اختیاری ادرار شده و به طور غیرارادی، ریزش ادرار رخ می‌دهد.

عوامل خطر

---

بی‌اختیاری ادرار در بین زنان، دو برابر بیشتر از مردان شایع است. هم زنان و هم مردان ممکن است بر اثر عوامل زمینه‌ای مانند آسیب مغزی، ضایعات مادرزادی، سکته مغزی، دیابت، بیماری ام.اس و تغییرات فیزیکی ناشی از بالا رفتن سن، به بی‌اختیاری ادرار یا تکرر ادرار مبتلا شوند. عواملی که احتمال بروز بی‌اختیاری ادرار را افزایش می‌دهند عبارتند از:

• بارداری. جنینی که در داخل رحم مادر قرار دارد به مثانه و مجرای ادرار و همچنین عضلات کف لگن فشار وارد می‌کند. این فشار می‌تواند موجب شود که عضلات کف لگن ضعیف شوند که در نتیجه شخص کنترل کمتری بر مثانه خود داشته باشد و دچار ریزش غیرارادی ادرار شود. بی اختیاری ادرار در بارداری ممکن است برای هر خانم در طول دوره بارداری اتفاق بیفتد.

• زایمان. بسیاری از زنان بعد از زایمان دچار بی‌اختیاری ادرار و ریزش ادرار می‌شوند. انجام زایمان طبیعی می‌تواند عضلات کف لگن را ضعیف کند و به عصب‌هایی که بافت مثانه را کنترل می‌کنند، آسیب بزند.
• یائسگی. برخی از زنان بعد از توقف قاعدگی‌های ماهیانه خود (شروع دوران یائسگی) دچار مشکلات بی‌اختیازی و تکرر ادرار می‌شوند. بعد از دوران یائسگی، ترشح هورمون زنانه، به نام استروژن، متوقف می‌شود که این موضوع باعث ضعیف شدن بافت مجرای ادرار می‌شود.
سایر عوامل موثر در ابتلا به بی‌اختیاری ادرار که بین زنان و مردان مشترک است، عبارتند از:
• یبوست. افرادی که به طور مزمن و برای مدت زمان طولانی به یبوست مبتلا بوده‌اند، ممکن است دچار مشکلات بی‌اختیاری ادرار شوند.
• تاثیر برخی داروها. بی‌اختیاری ادرار می‌تواند از عوارض جانبی برخی داروها مانند داروهای مسهل باشد. داروهای جایگزین هورمونی نیز می‌توانند در تشدید مشکل بی‌اختیاری ادرار موثر باشند.
• مصرف کافئین و الکل. نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند نوشابه و قهوه می‌توانند باعث پر شدن سریع مثانه و گاها ریزش یا نشت ادرار شوند.
• عفونت. عفونت مجرای ادرار و مثانه می‌تواند به طور موقت موجب تکرر ادرار و بی‌اختیاری ادرار ود.
• آسیب به شاخه‌های عصبی. در صورتی که شاخه‌های عصبی مرتبط با مثانه دچار صدمه شوند، ممکن است در زمان نادرست به مثانه سیگنال بفرستند یا هیچ سیگنال عصبی را انتقال ندهند. آسیب‌هایی مانند ضربه خوردن شدید یا زخم و یا ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت و ام.اس می‌تواند باعث صدمه دیدن عصب‌ها شود.
• اضافه وزن. داشتن اضافه وزن نیز می‌تواند باعث وارد شدن فشار زیاد به مثانه شود و مشکل بی‌اختیاری ادرار را تشدید کند.

انواع بی‌اختیاری ادرار

---

بی‌اختیاری ناشی از فشار به مثانه

در این حالت با انجام دادن برخی کارها و وارد شدن فشار فیزیکی به مثانه، بی‌اختیازی ادرار رخ می‌دهد. برای مثال بر اثر سرفه کردن، عطسه کردن، خندیدن، ورزش کردن و یا بلند کردن اجسام سنگین، ممکن است ریزش ادارار اتفاق بیافتد. این نوع از بی‌اختیاری بیش از سایر انواع بی‌اختیاری در بین زنان شایع است که معمولا بعد از برخی تغییرات فیزیکی بدن بر اثر بارداری، زایمان و همچنین بی اختیاری ادرار پس از یائسگی ایجاد می‌شود.

بی‌اختیاری اضطراری

به این عارضه گاها “مثانه‌ی بیش فعال” نیز گفته می‌شود. نشت ادرار یا ریزش ادرار معمولا بعد از احساس اضطرار شدید و ناگهانی برای رفتن به دستشویی اتفاق می‌افتد. این حالت ممکن است زمانی اتفاق بیافتد که اصلا انتظار ان را ندارید، برای مثال هنگام خوابیدن، بعد از نوشیدن آب و یا هنگام شنیدن صدای آب یا دست زدن به آب روان.

بی‌اختیاری عملکردی

افراد مبتلا به این نوع از بی‌اختیاری دچار مشکلات یا اختلالاتی در فکر کردن، حرکت کردن، یا صحبت کردن هستند که این مشکلات مانع ازین می‌شود که هنگام احساس اضطرار، بتوانند به دستشویی بروند. برای مثال، بیمار مبتلا به آلزایمر ممکن است در هنگامی که احساس اضطرار برای رفتن به دستشویی می‌کند، نتواند برای رفتن به دستشویی تصمیم بگیرد و اقدام کند و یا شخصی که روی ویلچر است ممکن است نتواند به موقع خود را به دستشویی برساند.

بی‌اختیاری ناشی از سرریز شدن مثانه

در این حالت، ریزش ادرار به این علت رخ می‌دهد که مثانه به طور کامل تخلیه نشده است. این نوع از بی‌اختیاری ادرار در بین زنان کمتر شایع است.

بی‌اختیاری با علت ترکیبی

در این حالت بی‌اختیاری ادرار در بیمار دارای بیش از یک علت است و دو یا چند حالت از بی‌اختیاری ادرار به طور همزمان رخ می‌دهد (معمولا بی‌اختیاری ناسی از فشار و بی‌اختیاری اضطراری).

بی‌اختیاری موقت ادرار

ریزش ادرار به طور موقتی و به خاطر ابتلا به بیماری، مشکل یا وضعیتی گذرا مانند عفونت مثانه یا بارداری است. با برطرف شدن بیماری یا شرایط خاص بیمار، مشکل بی‌اختیاری ادرار نیز برطرف می‌شود.

تشخیص بی‌اختیاری و تکرر ادرار

---

پزشک به شرح حال شما گوش می‌دهد و سپس در مورد علائمی که دارید از شما سوال می‌کند. پزشک در مورد مواردی از این قبیل از شما کسب اطلاع می‌کند:
• تعداد دفعاتی که به دستشویی می‌روید
• تعداد دفعات و چگونگی ریزش ادرار (نشت ادرار)
• میزان ادراری که به طور غیرارادی ریزش می‌کند
پزشک شما در ابتدا شما را معاینه فیزیکی می‌کند. او به دنبال علائم و نشانه‌های برخی مشکلات یا بیماری‌هایی است که می‌توانند موجب بروز این مشکل شده باشند. پزشک همچنین تست مخصوصی را انجام می‌دهد تا عملکرد مثانه میزان تحمل آن را ارزیابی کند. سایر تست‌های تشخیصی که مکن است پزشک انجام دهد عبارتند از:
• تست فشار مثانه. در این تست شما سرفه می‌کنید و یا تحت فشار فیزیکی سعی می‌کنید ادرار هود را نگه دارید، در حالی که پزشک، نشت ادرار را تحت نظر دارد.
• آزمایش ادرار. در آزمایش ادرار، وجود عفونت یا سایر علل بی‌اختیاری ادرار بررسی می‌شوند.
• اولتراسوند (سونوگرافی). در این روش با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از ارگان‌های داخلی شامل کلیه‌ها، مثانه و مجاری ادرار تهیه می‌شود.
• سیتوسکوپی. پزشک یک لوله‌ی بسیار باریک که به یک دوربین کوچک متصل است را وارد مجرای ادراری می‌کند تا بتواند فضای داخل مجرای ادرار و مثانه را ببیند.
• نوار مثانه یا تست اورودینامیک. پزشک یک لوله‌ی باریک را وارد مثانه می‌کند و سپس مثانه‌ی شما از آب پر می‌شود. در مرحله‌ی بعد، پزشک فشار داخلی مثانه را اندازه گیری می‌کند.

بی‌اختیاری و تکرر ادرار چگونه درمان می‌شود؟

---

رفتاردرمانی

با تغییر دادن برخی از رفتارها و عادات ساده، شما می‌توانید وضعیت بی‌اختیاری ادرار و درمان تکرر ادرار را تا حدود زیادی بهبود دهید. درمان‌های رفتاردرمانی شامل موارد زیر می‌شوند:

تمرینات عضلات کف لگن (تمرینات کگل)

تقویت کردن عضلات کف لگن و انجام تمرینات کگل ( ورزش بی اختیاری ادرار ) به صورت منظم، می‌تواند ریزش ادرار را کاهش داده یا حتی متوقف کند. برای انجام تمرینات کگل مراحل زیر را باید طی کنید:
• در ابتدا باید  ورزش بی اختیاری ادرار را در حالت خوابیده انجام دهید.
• عضلات ناحیه تناسلی خود را منقبض کنید، درست مانند زمانی که دارید سعی می‌کنید ادرار خود را نگه دارید یا از خارج شدن باد روده جلوگیری کنید.
• عضلات را سه ثانیه منقبض نگه دارید و سپس سه ثانیه استراحت دهید و مجددا این کار را تکرار کنید.

بازآموزی مثانه

شما می‌توانید با تنظیم برنامه‌ای با زمان مشخص رفتن به دستشویی، کنترل مثانه را مجددا به دست آورید. در این حالت شما دقیقا در زمان‌های منظم که از قبل تعیین شده، و قبل از احساس اضطرار، به دستشویی می‌روید. شما می‌توانید به آرامی و با افزایش تدریجی کنترل مثانه، مدت زمان بین دفعات دستشویی رفتن را افزایش دهید.

کاهش وزن

وزن اضافه موجب فشار به مثانه و عضلات اطراف آن می‌شود و می‌تواند موجب بروز مشکلاتی در کنترل ادرار شود.

دارودرمانی برای کنترل مثانه

در برخی از انواع بی‌اختیاری ادرار می‌توان از روش دارودرمانی کمک گرفت. برای مثال برخی از داروها به شل شدن عضلات مثانه کمک کرده و از اسپاسم این عضلات جلوگیری می‌کنند.

تحریک الکتریکی عصب‌ها

برخی از افراد مبتلا به بی‌اختیاری ادرار از نوع اضطراری، ممکن است به خوبی به روش‌های رفتاردرمانی یا دارودرمانی پاسخ ندهند. در این موارد تحریک الکتریکی عصب‌هایی که مثانه را کنترل می‌کنند، می‌تواند به درمان بیمار کمک کند.

بیوفیدبک

روش بیوفیدبک به شما کمک می‌کند که یادبگیرید چگونه بدن خود را بهتر کنترل کنید و با چگونگی عملکرد ساختارهای مختلف بدن خود بیشتر آشنا شوید. پزشک یک برچسب مخصوص را روی پوست و درست در محل وجود مثانه و عضلات اطراف مجرای ادراری قرار می‌دهد. سیمی که به این برچسب متصل است، از طرف دیگر نیز به یک مانیتور وصل می‌شود. شما و فیزیوتراپیست شما با هم به صفحه‌ی مانیتور نگاه می‌کنید و می‌توانید ببینید که چه زمان عضلات مورد نظر منقبض می‌شوند و بدین ترتیب می‌توانید یادبگیرید که چگونه این عضلات را بهتر کنترل کنید.

میکروواس‌تراپی

بیماری دیابت می‌تواند با آسیب رساندن به مویرگ‌های خونرسان به مثانه و عضلات اسفنکتر در اطراف مجرای ادرار و و همچنین آسیب به عصب‌های مثانه و مجرای ادرا، موجب بی‌اختیاری ادرار (از نوع سر ریز شدن) شود.
میکروواس با عروق‌سازی و افزایش گردش خون و اکسیژن رسانی و ترمیم آسیب وارده به مویرگها، به درمان بی‌اختیاری ادرار کمک می‌کند.