قوس‌ها بخشی طبیعی از ساختار ستون فقرات هستند.این قوس‌ها به شکل گیری موقعیت سر و گردن کمک می‌کنند.ضمن این که به عنوان ضربه گیر در زمان حرکت بدن نقش دارند.
وقتی که قوس ستون فقرات بیش از حد به سمت داخل خم شود حالتی را ایجاد می‌کند که به آن لوردوز گفته می‌شود (بعضاً به آن گودی کمر هم می گویند) لوردوز می‌تواند بر گردن و پایین کمر تأثیر بگذارد.
برای اغلب افراد لوردوز موجب مشکل خاصی در سلامت نمی‌شود و درمان خاصی هم ندارد. درمان لوردوز می‌تواند شامل تجویز دارویی برای خلاصی از التهاب و درد باشد و همچنین فیزیوتراپی و ورزش درمانی تا انعطاف پذیری ستون مهره و تقویت عضلات را بهبود بخشد. یک بریس کمری هم ممکن است برای حمایت از بدن و جلوگیری از بدتر شدن وضعیت بیمار لازم باشد. اگر چاقی علت مشکل بیمار باشد یا وضعیت او را بدتر کند کاهش وزن گزینه درمانی مؤثر دیگری است . عمل‌های جراحی برای درمان موارد شدید لوردوز مثل عمل فیوژن ستون فقرات به ندرت انجام می‌شود.
علت گودی کمر
عوامل زیادی درایجاد لوردوز مؤثر هستند ازجمله:
حالت نامناسب بدن
وضعیت بدنی نامناسب یکی از شایع‌ترین علل لوردوز است. وقتی بدن در یک حالت نشسته است عضلات ناحیه کمری ممکن است بیش از حد سفت شوند به نحوی که بتوانند ستون فقرات را حمایت کرده و ثابت نگه دارند. این حالات معمولاً ستون مهره را ازحالت طبیعی خود خارج کرده و موجب انحنای غیرطبیعی آن می‌شود. افرادی که در مشاغلی کار می‌کنند که نیاز به نشستن‌های طولانی مدت دارند بیشتر مستعد ابتلا به لوردوز هستند.
چاقی
چاقی باعث افزایش بیش از حد چربی اضافه در شکم و باسن می‌شود. این وضعیت فشار بیشتری را به کمر تحمیل می‌کند که ممکن است موجب شود ستون فقرات کمری خم شود.
کم تحرکی
کم تحرکی علاوه بر افزایش خطر چاقی، می‌تواند موجب تضعیف عضلات مرکزی اطراف تنه و لگن شود. عضلات ضعیف این ناحیه کمتر قادر به حمایت ستون فقرات هستند و این وضعیت موجب می‌شود ستون فقرات انحنای بیشتری پیدا کند.
عارضه‌های ستون فقرات
در برخی موارد لوردوز خود نتیجه مشکلات اساسی دیگری مثل کیفوز ، اسپوندیلولیستزی و التهاب دیسک در ستون فقرات می‌باشد.
علائم بیماری
مهم‌ترین علائم لوردوز کمری کمردرد ، احساس مور مور بر روی ستون فقرات، ضعف عضلات شکم، درد گردن و دشواری در بلند و کوتاه شدن بیمار هستند.
همچنین لوردوز گردنی با علائمی همچون گرفتگی و درد در گردن، ضعف عضلات مجاور و مور مور شدن شناخته می‌شود.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
بهتر است اگر کمردرد شما در حال بدتر شدن است به پزشک مراجعه کنید. ثبت یادداشت برای پایش شدت درد و این که چگونه فعالیت‌های روزمره را تحت تأثیر قرار می‌دهد می‌تواند به تشخیص کمک کند.
بیماران اگر شرایط زیر را داشته باشند باید حتماً به پزشک مراجعه کنند چراکه این علائم نشان دهنده مشکلات دیگر است:
- انحنای کمر حتی پس از استفاده از کمربند راست کننده کمر
- مورمور شدن و بی حسی در ناحیه پشت، بازوها یا پاها
- گرفتگی عضلات
- مشکلات مثانه و روده
لوردوز چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک تشخیص لوردوز کودک را از طریق گرفتن تاریخچه کامل، معاینه‌ی فیزیکی و آزمایشات تشخیصی انجام می‌دهد. پزشک شما تاریخچه کاملی ازدوره نوزادی و تولد می‌گیرد و در مورد اینکه سابقه فامیلی لوردوز در خانواده بیمار وجود دارد سؤال می‌پرسد.
مداخلات تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- عکس برداری با اشعه‌ی ایکس: این تست تشخیصی از انرژی الکترومغناطیسی نامرئی برای تهیه تصویر از بافتهای داخلی، استخوانها واندام ها بر روی فیلم استفاده می‌کند. از این تست برای ارزیابی و اندازه گیری میزان انحنا استفاده می‌شود. با تهیه یک رادیوگرافی کامل ستون مهره پزشک یا رادیولوژیست زاویه ایجاد شده در قوس ستون مهره را اندازه گیری می‌کند. تعیین درمان احتمالی عارضه بیمار براساس این ارزیابی خواهد بود.
- اسکن استخوان: اسکن استخوان یک روش تصویربرداری هسته‌ای برای ارزیابی هرگونه تغییر التهابی و تخریبی در مفاصل است که به منظور تشخیص بیماری و تومور در استخوانها و همچنین تشخیص علت درد یا التهاب استخوان انجام می‌شود. این آزمایش احتمال وجود عفونت یا شکستگی را رد می‌کند.
- اسکن MRI: این تست تشخیصی با استفاده از آهنرباهای بزرگ و کامپیوتر، تصاویر با جزئیات بالایی از ارگان‌ها و ساختارهای درون بدن ایجاد می‌کند. از این آزمایش برای رد احتمال هرگونه بدشکلی در نخاع و اعصاب استفاده می‌شود.
- سی تی اسکن: این روش تصویر برداری تشخیصی از ترکیب اشعه ایکس و فناوری کامپیوتر برای تهیه تصاویر افقی و مقطعی از بدن (که عموماً برش نامیده می‌شوند) استفاده می‌کند. یک تصویر سی تی اسکن تصاویر جزیی از هرقسمت از بدن از استخوانها تا عضلات ،چربی و ارگان‌ها تهیه می‌کند. سی تی اسکن در مقایسه با گرافی‌های عادی اشعه ایکس دقیق‌تر است.
- آزمایش خون
تشخیص زودهنگام لوردوز برای درمان موفقیت آمیز آن اهمیت زیادی دارد.
درمان گودی کمر
درمان طولانی مدت به علت بروز عارضه بستگی خواهد داشت. اگر لوردوز مربوط به یک مشکل در ساختار ستون مهره باشد ممکن است نیاز به مراجعه به فیزیوتراپیست باشد.
دارو
پزشک ممکن است برای خلاصی از درد از تجویز داروی مسکن و ضد التهاب شروع کند تا علائم دردناک لوردوز را ازبین ببرد.
فیزیوتراپی گودی کمر
لوردوز باعث درد شدید در پشت و همچنین ایجاد مشکل درحرکت خاص بدن می‌شود. بهترین راه برای از بین بردن درد و رسیدن به وضعیت مطلوب بدنی استفاده از درمانهای فیزیوتراپی برای لوردوز است. انجام فیزیوتراپی توسط فیزیوتراپیست ماهر به بیمار کمک می‌کند تا به بهترین وجه درمان شود بدون اینکه عوارض جانبی برای بدن شما داشته باشد. بسیاری از بیماران فیزیوتراپی را تجربه کرده و نتایج مثبتی در ارتباط با لوردوز گرفته‌اند.
از آن جایی که چاقی عامل مؤثر در ایجاد لوردوز می‌باشد، پزشک احتمالاً یک برنامه کاهش وزن توصیه می‌کند. این برنامه احتمالاً شامل تمرینات فیزیوتراپی به منظور کشش و تقویت عضلات مرکزی برای بهبود حالت بدن خواهد بود.
شما می‌توانید بعد از اینکه عدم نیاز به جراحی تأیید شد، فیزیوتراپی را به همراه درمانهای دارویی شروع کنید. هدف اصلی درمان فیزیوتراپی لوردوز بهبود درد و کمک به فعالیت‌های روزمره بیمار است. با کمک یک فیزیوتراپیست شما می‌توانید یک برنامه‌ی درمانی که نتایج واقعی برای بیمار به همراه خواهند داشت را تنظیم کنید.
درمان دستی
برای درمان لوردوز شما همچنین می‌توانید به درمانهای دستی توصیه شده توسط درمانگرتان بپردازید. در این حالت شما می‌توانید دریک دوره زمانی 9 جلسه‌ای در طی 12 هفته از روش مانیپولاسیون ستون مهره استفاده کنید.
ورزش درمانی
شما می‌توانید با استفاده از فعالیت‌های برنامه ریزی شده متعددی به کاهش درد و همچنین کاهش فشارهای وارد شده به ستون فقرات کمری، از آن در برابر لوردوز محافظت کنید.
مطالعه‌ای تأثیر تمرینات ورزشی خاص را بر انحنای ستون فقرات تحتانی و تقویت عضلات پشت و درد مزمن کمر بررسی کرد.
افراد مشارکت کننده دریان مطالعه یک برنامه تمرین 60 دقیقه‌ای انجام می‌دادند که شامل 8 تمرین پایدارکننده کمری با هدف تقویت عضلات پشت و افزایش انعطاف پذیری ستون مهره بود. این افراد این تمرینات را 3 روز در هفته و به مدت 12 هفته انجام دادند.
بعد از 12 هفته کاهش درد در ناحیه کمر و همچنین تقویت عضلات و افزایش در انعطاف پذیری کمر مشاهده شد. با این وجود تغییر مهمی در انحنای ستون مهره دیده نشد.
این برنامه تمرینی حرکات پایدارکننده کمری زیر را شامل می‌شد:
دراز و نشست
- به پشت دراز بکشید و زانوها را در یک زاویه 90 درجه خم کنید وکف پایتان را روی زمین قرار دهید.
- بازوان خود را بر روی سینه گذاشته و بالاتنه خود را تا جایی بالا ببرید که با ران‌های شما هم سطح شود.
- به آرامی بالاتنه را به زمین نزدیک کنید.
تمرین سوپرمن
- دراز بکشید درحالی که صورتتان به سمت زمین است و دست‌های خود را به سمت جلوی بدنتان بازکنید.
- همزمان دست‌ها و پاها و قفسه سینه را از روی زمین بلند کنید.
- این حالت را برای 2 دقیقه در حالی که نفس خود را بیرون می‌دهید نگه دارید.
- به آرامی دست‌ها و پاها و سینه خود را به زمین برگردانید در حالی که نفس می‌کشید.
بالا بردن دست و پا در حالت چهار دست و پا
- بر روی زمین زانو زده، به طرف جلو هم شوید و کف دست‌های خود را بر روی زمین قرار دهید.
- زانوهای خود را هم راستا با مفاصل ران و دست‌ها را دقیقاً در زیر مفصل شانه نگه دارید.
- به طور همزمان یک دست و پای مخالف آن را از روی زمین بلند کنید تا جایی که به سطح ستون فقرات برسند.
- به حالت اولیه بازگردید.
تمرین اسکات
- بایستید و پاهای خود را به اندازه‌ی عرض شانه باز کنید.
- دست‌های خود را به طرف جلو بکشید و آن‌ها را در هم قفل کنید.
- در حالی که به جلو نگاه می‌کنید، بدن خود را پایین بیاورید به مانند اینکه در حال نشستن بر روی یک صندلی خیالی هستید. تا جایی بدن خود را پایین بیاورید که ران‌های شما تا حد ممکن با زمین موازی شوند. مچ پا و زانوهای خود را در یک خط نگه دارید.
- با فشار بر روی پاشنه‌های خود به حالت اولیه بازگردید.
پلانک معکوس یا پایین تنه
- در حالی که نشسته‌اید پاهای خود را به سمت جلو دراز کنید و بدن خود را به عقب خم کنید. کمر شما باید با زمین زاویه‌ی 45 درجه داشته باشد.
- دست‌های خود را در کنار بدن قرار داده و کف دست‌ها را به طرف پایین بگیرید. دست‌های شما باید با شانه‌ها در یک خط و اندکی عقب‌تر از لگن قرار گرفته باشند.
- به سقف نگاه کرده و در حالی که وزن بدن خود را به دست‌ها و پاشنه‌ی پا وارد می‌کنید، لگن خود را از روی زمین بلند کنید. عضلات مرکزی و سرینی خود را منقبض کرده و بدن خود را صاف نگه دارید.
- این حالت را به مدت 10 تا 15 ثانیه نگه داشته و سپس به آرامی بدن خود را پایین بیاورید.
پلانک ساعد یا بالاتنه
- زانوها و ساعدهای خود را روی زمین قرار داده و آن‌ها را برابر عرض شانه باز کنید. مطمئن شوید که شانه‌ها و آرنج‌های شما در یک خط قرار گرفته‌اند و ساعدهای خود را در جلوی بدن بکشید.
- هر دو زانوی خود را از روی زمین بلند کرده و کف پاهای خود را به سمت عقب فشار دهید تا بدن شما کاملاً کشیده شود. به پایین نگاه کرده و مطمئن شوید گردن شما با ستون فقرات در یک خط قرار گرفته‌اند.
- این حالت را نگه داشته و در حالی که عضلات مرکزی و باسن خود را منقبض می‌کنید، لگن را بالا نگه دارید.
پلانک جانبی
- به پهلوی راست خود خوابیده و کف پاها را روی هم قرار دهید. دست راست خود را در محل آرنج خم کنید تا ساعد شما با شانه در یک خط قرار بگیرند.
- عضلات مرکزی خود را منقبض کرده و لگن خود را تا جایی بالا ببرید که بدن شما از سر تا پا به صورت یک خط راست دربیاید.
- این حالت را تا حد امکان نگه داشته و لگن خود را پایین نیاورید.
- این حرکت را با طرف دیگر بدن خود تکرار کنید.
پل لگن
- به پشت خوابیده و زانوهای خود را خم کنید و کف پاها را به اندازه‌ی عرض لگن از هم باز کنید و پاشنه‌ی پاها را در چند سانتیمتری باسن قرار دهید. دست‌های خود را در طرفین بدن و کف دست‌ها را در کنار باسن قرار دهید.
- عضلات سرینی خود را منقبض کرده و با وارد کردن فشار بر روی پاشنه‌ی پا، لگن خود را به طرف بالا ببرید. سعی کنید یک خط مورب از شانه‌ها تا زانوی شما تشکیل شود.
- این حالت را به مدت 1 تا 2 ثانیه نگه داشته و به آرامی لگن خود را پایین بیاورید.
در زمان ورزش کردن، ضروری است که حداقل 10 دقیقه برای گرم کردن و سپس سرد کردن بدن خود زمان بگذارید.
چشم انداز
در اکثر موارد، لوردوز حاصل عوامل خاص سبک زندگی است. اغلب حفظ وزن بدن در سطح ایده آل و انجام تمرینات منظم می‌تواند مسائل مربوط به وضعیت بدنی و درد کمر را بهبود بخشد.
اگر تمرینات نتوانستند علائم لوردوز را بهبود دهند بهتر است به پزشک مراجعه شود.
عارضه‌های دیگر ستون مهره نیز می‌توانند ایجاد کننده یا تشدید کننده لوردوز باشند گرچه احتمال این امر کمتر است. پزشک قبل از تجویز یک برنامه درمانی و یا انجام تشخیص به معاینه ستون فقرات می‌پردازد.
