بیماری نقرس (نقرص) چیست؟ علت، علایم و درمان آن با فیزیوتراپی
بنقرس یک بیماری است که در اثر تجمع اسید اوریک در بدن ایجاد می‌شود. در افراد مبتلا به نقرس یا تولید اسید اوریک اضافی است و یا بدن قادر به دفع اسید اوریک تولیدشده نمی‌باشد. اسید اوریک یک ماده زائد آلی است که در پی تجزیه مواد غذایی ایجاد می‌شود. این ماده زائد توسط کلیه‌ها دفع می‌شود. نقرس یک نوع آرتریت (التهاب) مفصلی محسوب می‌شود. بیماری نقرس بیشتر انگشت شست پا را درگیر می‌کند، اما مفاصل دیگر مانند پاشنه پا، مچ پا، زانو، آرنج، مچ دست و یا مفاصل انگشت را نیز می‌تواند تحت تأثیر قرار دهد. تولید اسید اوریک اضافی و یا عملکرد ضعیف کلیه‌ها منجر تشکیل کریستال در مفاصل شده و باعث ایجاد درد و التهاب در آن‌ها می‌شود. آرتریت نقرسی بسیار دردناک است، اما می‌توان آن کنترل نمود. در ادامه بیشتر درمورد اینکه بیماری نقرس چیست و چه عواملی باعث به وجود آمدن آن می شوند، توضیح بیشتری داده شده است.
علل
در طول زمان، سطح بالا و غیرطبیعی اسید اوریک خون باعث شکل‌گیری کریستال‌های سوزنی شکل می‌شود که در مفاصل تجمع یافته و باعث ایجاد درد می‌شوند. نقرص در اثر بالا بودن سطح اسید اوریک در جریان خون ایجاد می‌شود.
عوامل خطر
عوامل زمینه‌ساز بیماری نقرس می‌تواند شامل موارد زیر گردد:
- وراثت
- ضربه به مفصل
- تزریق مواد رنگی حاجب، شیمی‌درمانی، استفاده از داروهای خاص مانند داروهای ادرارآور و برخی از داروهای درمان‌کننده فشارخون بالا
- ایجاد اختلال در عملکرد کلیه‌ها
- رژیم غذایی نامناسب
- کاهش مصرف مایعات
- مصرف بیش از حد ماهی‌های روغنی، گوشت قرمز، اندام‌های داخلی حیوانات و مخمرها
- چاقی و فشارخون بالا
علائم بیماری نقرس
علائم نقرس می‌تواند شامل موارد زیر گردد:
- درد حاد مفاصل
- تورم مفصل
- ممکن است ظاهر پوست قرمز و براق گردد.
- ممکن است پوست ورقه و یا پوسته‌پوسته شود.
- احساس خارش در مفاصل
- معمولاً ایجاد سنگ در کلیه‌ها به علت تجمع اسید اوریک
- کریستال‌های اسید اوریک می‌توانند در پوست تجمع یابند. در این صورت به آن‌ها" توفی"(tophi) می‌گویند.
تشخیص
پزشک در خصوص علائم شما سؤالاتی خواهد پرسید و سپس برای تعیین نقرس یک سری معاینات فیزیکی انجام خواهد داد. همچنین ممکن است آزمایش‌های زیر برای تشخیص نقرس درخواست شود:
- تخلیه مایع مفصلی
- آزمایش‌های خون
- آزمایش‌های تصویربرداری مانند تصویربرداری اشعه ایکس
درمان نقرس
استراحت و سرما درمانی
باید به مفصل استراحت داد و آن را از سطح بدن بالاتر نگه داشت. استفاده از کیسه یخ می‌تواند درد و تورم را کاهش دهد.
داروها
- داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی (NSAID)، مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند در کاهش درد، تورم و التهاب مؤثر باشند.
- کلشیسین (Colchicine): اگر درد شدید باشد، ممکن است پزشک داروی کلشیسین تجویز کند. این دارو کمک می‌کند سطح اسید اوریک کنترل شود.
- کورتیکواستروئیدها: اگر درد همچنان ادامه داشته باشد، ممکن است کورتیکواستروئیدها به‌صورت خوراکی یا تزریق در مفصل تجویز گردد.
درمان دستی (کایروپراکتیک)
درمان دستی یک راه ایمن و مؤثر برای اصلاح دررفتگی‌های جزئی محسوب می‌شود و می‌تواند سلامت ستون فقرات و سیستم عصبی را بهبود بخشد. درمان نیمه دررفتگی‌ها اجازه می‌دهد تا همه اندام (از جمله کلیه‌ها) در سطح مطلوب به عملکرد خود بپردازند. کلیه شما، نقش مهمی در از بین بردن اسید اوریک دارد و می‌تواند از تجمع ان جلوگیری به عمل آورد.
ماساژ درمانی
ماساژ درمانی از طریق افزایش گردش خون ناحیه آسیب‌دیده، در کنترل نقرس نقش مفیدی دارد و می‌تواند درد، التهاب و تورم را کاهش دهد.
مگنت درمانی
مگنت درمانی در به تعادل رساندن (PH) بدن مفید است و می‌تواند درد و تورم را کاهش دهد. مگنت‌درمانی از طریق هدایت الکتریکی و کمک به جریان الکترولیت‌ها، جریان خون در ناحیه آسیب‌دیده را افزایش می‌دهد. همچنین با تولید یون‌های حاوی اکسیژن اثر مثبتی بر (PH) ناحیه آسیب‌دیده خواهد داشت بنابراین مغناطیس درمانی از چند طریق می‌تواند به بهبود نقرص کمک نماید.
تحریک الکتریکی
تحریک الکتریکی (TENS) در درمان نقرس مفید است. تحریک الکتریکی (TENS) با استفاده از یک جریان الکتریکی ضعیف، انرژی را به ناحیه هدف مانند بافت‌های خاص، اعصاب و عضلات، انتقال می‌دهد. انتقال انرژی از طریق قرارگیری الکترودهای خاص بر روی پوست انجام خواهد شد. الکتروتراپی جریان الکتریکی طبیعی بدن را بهبود می‌بخشد و انرژی را برای مفاصل فراهم می‌کند، جریانی که به هر دلیلی ممکن است در مفاصل ضعیف گردیده باشد.
اولتراسوند تراپی
علاوه بر کاهش درد سریع، اولتراسوند درمانی از طریق افزایش جریان خون در مویرگ‌ها، به تخریب و تخلیه کریستال‌های اسید اوریک (بخصوص برای تخریب توفیهای شکل‌گرفته در بافت‌های نرم مانند تاندون آشیل و آرنج) کمک می‌کند. علاوه بر این، اولتراسوند درمانی درناژ (تخلیه) لنفاوی را نیز افزایش می‌دهد.
لیزر سرد
درمان با لیزر کم‌توان (LILT)، اگر به‌صورت صحیح اعمال شود، می‌تواند به میزان قابل توجهی بلافاصله درد و تورم را در مرحله حاد نقرس کاهش دهد و هم‌زمان محیط را نیز برای اثرگذاری مواد دارویی آماده می‌کند. لیزر کم‌توان به سرعت التهاب و تورم اطراف کپسول مفصل را کاهش می‌دهد. علاوه بر این درد ناتوان‌کننده مفصلی را تسکین داده، جریان خون، تحریک و تکثیر سلولی را نیز افزایش می‌دهد.
طب سوزنی
طب سوزنی بدون استفاده از دارو در تسکین درد مؤثر است، فرایند درمان نقرس را سرعت بخشیده (از طریق معکوس کردن روند بیماری نقرس) و التهاب را کاهش می‌دهد.
طب سوزنی از طریق فرایندهای زیر در بهبود نقرس مؤثر است:
- بهبود جریان اکسیژن
- بهبود جریان مواد مغذی و تغذیه سلول‌ها
- تحریک بدن برای تولید و انتشار اندورفین‌ها و انکفالین‌ها
- زدودن اسپاسم‌های (گرفتگی) عضلانی
- افزایش جریان خون یا رفع انسداد مسیر گردش خون به‌طوری که عملکرد رگ‌ها و جریان خون افزایش یابد. از طریق گشاد شدن قطر رگ‌های خونی، خون‌رسانی به بافت‌هایی که جریان خون آن‌ها کاهش یافته است (ناحیه مبتلا شده به نقرس، کلیه‌ها و کبد) افزایش خواهد یافت.
تمرینات ورزشی
در خصوص برنامه تمرینات ورزشی برای درمان مؤثر نقرس، چها برنامه اصلی را باید دنبال نمایید:
- انجام تمرینات افزایش‌دهنده دامنه حرکتی مفاصل که باعث افزایش انعطاف‌پذیری و حرکت مفاصل شما شده و از خشکی مفصل جلوگیری به عمل آورد. به عنوان مثال چرخش مفصل مچ پا به صورت دایره‌ای، تمرین مناسبی در این خصوص محسوب می‌گردد.
- انجام تمرینات قدرتی برای افزایش و حفظ قدرت عضلات، توسط تمرین با وزنه یا انجام تمرینات مقاومتی. به یاد داشته باشید تقویت عضلات برای حمایت از مفاصل، کاهش فشار وارده بر آن‌ها و در نتیجه کاهش درد و تقویت استخوان‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
- تمرینات استقامتی و یا تمرینات افزایش‌دهنده ظرفیت قلبی – عروقی. این تمرینات عملکرد قلب و چرخش جریان خون را تقویت می‌کنند، وزن شما را کنترل کرده و سطح انرژی شما را نیز افزایش می‌دهند.
- تمرینات کششی، انعطاف‌پذیری و قدرت عضلات شما را افزایش می‌دهند، یوگا، پیلاتس و تای چی محبوب‌ترین این تمرینات محسوب می‌شوند.
رژیم غذایی
- استفاده از محصولات حیوانی کم‌چرب (گوشت قرمز، محصولات لبنی پرچرب و گوشت‌های سفید پرچرب) می‌تواند در تشدید نقرس مؤثر باشند. برای مصرف این دسته از مواد غذایی، از گوشت‌های بدون چربی مانند ماهی و مرغ کم‌چرب و همچنین ماست و شیر کم‌چرب استفاده نمایید.
- نوشیدن آب کافی: به‌واسطه نوشیدن آب زیاد ، حجم آب بدن خود را افزایش دهید. این کار به بدن شما کمک خواهد کرد تا راحت‌تر اسید اوریک را تخلیه کرده و حملات حاد نقرس را کاهش دهد. سعی کنید حداقل ۵ تا ۸ لیوان آب در روز بنوشید.
- گیلاس و توت سیاه: مواد شیمیایی موجود در گیلاس، سطح اسید اوریک را تحت کنترل درمی‌آورد. علاوه بر این، انواع توت‌های سیاه و بنفش، حاوی فلاونوئیدها هستند که می‌توانند در به کنترل درآوردن سطح اسید اوریک مؤثر باشند.
- روغن‌زیتون علاوه بر آنکه حاوی آنتی‌اکسیدان بالایی است، حاوی چربی پایداری است که از بین رفتن ویتامین E در بدن، جلوگیری به عمل می‌آورد. وجود ویتامین E برای در تعادل نگه‌داشتن سطح اسید اوریک بسیار حیاتی است
- کربوهیدرات‌های پیچیده: اگر شما در حال تلاش برای کنترل اسید اوریک خود هستید، یک رژیم غذایی غنی از غلات کامل، جو، میوه‌ها و سبزیجات از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
- آب‌لیمو و ویتامین C: ویتامین C و آب‌لیمو هر دو برای خنثی کردن اسید اوریک در بدن مفید هستند.
- قهوه: گفته می‌شود که مصرف متوسط قهوه می‌تواند برای افراد مبتلا به نقرس مفید باشد.
کاهش وزن
نشان داده شده است کاهش وزن اضافی، می‌تواند سطح اسید اوریک را کاهش دهد. همچنین کاهش وزن می‌تواند فشار روی مفاصل را کاهش داده که در پی آن درد شما نیز کاهش خواهد یافت.
